 |
# taz.de -- Berlin'de bahis dükkanları ve bağımlılık: Bir sonraki golü k… |
|
|
|
> Berlin'deki spor bahis bayilerinin sayısı, son altı yılda 291'den 409'a |
|
> çıktı. Berlin Senatosu işletmeleri kontrol altına almak istiyor. |
|
|
 |
Bild: Alman Spor Bahisçileri Birliği'ne göre geçtiğimiz yıl Almanya’da … |
|
|
|
Enes* bir zamanlar tamamıyla kaybolmuştu. Kumar, uyuşturucu ve borç. Daha |
|
fazla kumar, daha fazla uyuşturucu ve daha fazla borç. İçinde bulunduğu |
|
durumu kendisine itiraf etmesi kolay olmadı. Ardından her şeyi teyzesine |
|
anlattı. Sonra Berlin’in batısında başka kumar bağımlılarıyla birlikte |
|
terapiye başladı. 14 hafta boyunca terapi merkezinde kaldı. Ancak dışarı |
|
çıktıktan üç hafta sonra kendisini bir kez daha kaybetti. Kız arkadaşı … |
|
terk etti. Aşağı yukarı iki sene evvel yaşandı bütün bunlar. Kumar |
|
bağımlılığı uzun süredir Enes'in hayatının bir parçası. |
|
|
|
Enes bugün 28 yaşında. Ekonomi psikolojisi bölümündeki lisans eğitimini |
|
bitirmek üzere olan Enes, üzüntü verici konulardan bahsederken bile şakalar |
|
yapan, dalgalı saçlı genç bir adam. „Bağımlılıklardan kurtulmanın il… |
|
utanmaktan vazgeçmek ve açıkça konuşmak oldu,“ diyor. Her soruyu -en |
|
kişisel olanları bile- açıkça yanıtlıyor. Zaman zaman bakışlarını ye… |
|
doğru indiriyor, zaman zaman duraksıyor. Konuyu saptırdığını düşündü… |
|
özür diliyor. |
|
|
|
Enes her şeyin nasıl başladığını iyi hatırlıyor: Spor bahisleriyle. 13 |
|
yaşındayken ziyaretine gittiği amcaları, onu da yanlarına alıp bahis |
|
bayilerine götürmüşler. Bir süre sonra amcalarıyla bu bahis dükkanların… |
|
zaman geçirmek Enes için normal bir aktivite haline gelmiş. Bağımlılığ�… |
|
bahsetmenin ona eskiden ne kadar zor geldiğini düşündüğünde şöyle diyo… |
|
„Her şeyi gizlemeye çalıştım, halbuki beni bu şekilde sosyalleştiren |
|
ailemdi.“ |
|
|
|
Kumar, Enes’in ailesinde günlük hayatın bir parçasıymış. Etrafındaki … |
|
futbola bayılıyormuş. Daha sonraları arkadaş çevresinde okul çıkışı … |
|
iki avroluk bir kupon yapalım“, diyen birileri olmuş her zaman. Bahis |
|
oynamak zor da değil. Üç seçenek var: Ev sahibi takımın kazandığı „1… |
|
misafir takımın kazandığı „2“, ya da ‚X‘, yani beraberlik. Yatırd… |
|
para tahmininizin oranlarıyla çarpılır ve böylece kazanabileceğiniz mebla… |
|
ortaya çıkar. Bugün bahis bayilerinde hangi oyuncunun gol atacağına ya da |
|
bir sonraki korneri hangi takımın atacağına dair bile bahis oynamak mümkü… |
|
|
|
Enes’in hafızasında oynadığı büyük bir bahis canlanıyor: 2011’de, y… |
|
yaşında bir delikanlıyken FC Barcelona ile Manchester United arasında |
|
oynanacak bir Şampiyonlar Ligi finalinde ev sahibi takıma 400 avro |
|
yatırmış. Maçı Barcelona 3:1 kazanınca Enes de kazanmış. 16 yaşında o… |
|
makineleriyle başladığı kumarı, git gide daha hızlı oyunlara, daha |
|
yüksekten uçuşlara, daha büyük heyecanlara sürüklemiş onu. Sonra günün |
|
birinde kokain çekip oynamış. Ardından, parası kalmadığında ise kokain |
|
satmaya başlamış. |
|
|
|
## Bahis bayileri sayısı son altı yılda 291'den 409'a çıktı |
|
|
|
Ailesi, Enes daha iyi bir çevrede büyüyebilsin diye Steglitz semtine |
|
taşınmış. Okula kalburüstü bir diğer semt olan Zehlendorf’da başlamı… |
|
Ancak bahis bayilerine Berlin'in her köşesinde rastlamak mümkün. Bazı |
|
sokaklarda beşten fazla bahis bayisi yer alıyor. Berlin Eyalet Parlamentosu |
|
Almanya Sosyal Demokrat Partisi (SPD) vekilleri Clara West ve Daniel |
|
Buchholz’un Berlin Senatosu'na verdikleri bir soru önergesine aldıkları |
|
cevaba göre, 2013 yılının Aralık ayında resmi olarak 291 bahis bayisi |
|
varken bu sayı 2019 yılı Nisan ayında 409 olmuş. Berlin’in bütün semtl… |
|
arasında en fazla bayi Neukölln'de (80). Bu semti Friedrichshain-Kreuzberg |
|
(77) ve Mitte (73) takip ediyor. |
|
|
|
Bahis bayileri, dışarıdan afişlerle kapatılmış vitrin camlarından hemen |
|
fark ediliyor. Bu afişlerde, örneğin Tipico için reklam yapan eski kaleci |
|
Oliver Kahn’ı görmek mümkün. Kahn’ın görevi futbol fanatiklerini bu |
|
dükkanlara çekmek. Afişlerle kapatılmış pencereler ise mahremiyeti |
|
sağlıyorlar. Bahis bayilerinin içi tamamen farklı, kendine has bir dünya. |
|
|
|
Eylül ayının bir Çarşamba akşamı, Kottbusser Tor yakınlarındaki bir Ti… |
|
bayisinde genç adamlar gri masalarda oturmuş Şampiyonlar Ligi grup |
|
maçlarını izliyorlar. Arkadaki bankonun üzerinde kartondan yapılmış bir |
|
Oliver Kahn figürü sağ elini kaldırmış, bıyık altından gülüyor. Hemen |
|
altında „Oynadığınız bahis güvenli ellerde“ yazıyor. Masalarda oturan |
|
adamların bir kısmı oran listelerine ya da duvarları neredeyse tamamen |
|
kaplayan televizyonlara bakıyorlar. Bazılarıysa maçın başlamasına dakika… |
|
kala, dokunmatik ekranlı kırmızı makinelerde son bahislerini oynuyorlar: |
|
Devreyi hangi takım önde kapatacak? İlk golü kim atacak? Üçten fazla gol |
|
olur mu? |
|
|
|
Maçın başlamasıyla mekâna hâkim olan gürültünün niteliği değişiyor… |
|
hâlâ çok canlı ve hareketli, ama insanlar artık konsantre olmuş durumda. |
|
Zaman zaman alkış sesleri ya da küfürler duyuluyor, ya da şaşkınlık ifa… |
|
eden bir bağırış yükseliyor. Dinamo Zagreb, 42. dakikada Atalanta |
|
Bergamo’ya karşı isabetli bir şutla üçüncü golü atınca adamlardan bi… |
|
elindeki kuponu buruşturup köşedeki çöp kutusuna doğru fırlatıyor. Ama … |
|
şutu isabetli değil. |
|
|
|
Şehirde Tipico dışında başka bahis firmaları da var: Albers, Xtip veya |
|
Arena. Ama Berlin’de yapılan kısa bir tur, Tipico’nın kırmızı bahis |
|
dükkânlarının hepsinden daha yaygın olduğunu gösteriyor. Bu firma Almanya |
|
pazarının lideri. Kendi verilerine göre Almanya ve Avusturya’da bin 200 |
|
bahis bayisi işletiyor, bunlardan 43’ü Berlin’de. |
|
|
|
## Bir yılda oynanan toplam bahis: Sekiz milyar avro |
|
|
|
Politikacılar, mahkemeler ve bahis firmaları senelerdir spor bahislerinin |
|
hukuken nasıl düzenlenmesi gerektiği ile ilgili tartışmalar sürdürüyorl… |
|
Avrupa Adalet Divanı, 2010’da verdiği bir kararla spor bahisleri alanında |
|
Almanya’da yürürlükte olan devlet tekelini kaldırdı. O gün bu gündür … |
|
bitmiyor. Spor bahislerini düzenleyen yasal alan da o zamandan beri |
|
belirsizliğini koruyor. Bu belirsizlik bahis oynatan şirketlerin işine |
|
geliyor, zira sektörün ekonomik hacmi hayli büyük: Alman Spor Bahisçileri |
|
Birliği verilerine göre geçtiğimiz yıl Almanya’da 8 milyar avroluk spor |
|
bahisi oynanmış. |
|
|
|
1 Ocak 2020 tarihi itibariyle bu sınırsız özgürlük muhtemelen son bulacak. |
|
Çünkü eyalet hükümetleri, geçtiğimiz yıl kumar yasalarında değişikli… |
|
gitmek amacıyla yeni bir antlaşma imzaladılar. Şimdi bu anlaşmanın eyalet |
|
parlamentoları tarafından onaylanması gerekiyor. Kanundaki değişikliğin |
|
ardından Berlin şehri, bahis bayilerini çok daha etkili bir şekilde kontrol |
|
edebilecek. Buchholz bu gelişmeyi son derece sevindirici buluyor. Diğer |
|
taraftan, ruhsat verilecek firma sayısının 20 ile sınırlandırılmayacak |
|
olmasına öfkeleniyor. Kendisi, bu sorunun eyaletler arasındaki kaos |
|
ortamında tıkanıp kalmaması için federal düzeyde çözülmesi gerektiği |
|
kanaatinde. |
|
|
|
Tipico, Xtip, Bwin gibi firmaların da üyesi olduğu Alman Spor Bahisçileri |
|
Birliği Genel Müdürü Luka Andric de bu işin federal seviyede çözülmesi |
|
gerektiğini düşünüyor. Bahis firmalarının her eyalette başka kurallarla |
|
karşı karşıya kalmamaları için eyaletlerüstü bir denetleme mercii olmas… |
|
istiyor. Ancak onun gerekçeleri Bucholz'unkilerden farklı. Andric, devletin |
|
Avrupa Adalet Divanı'nın kararına rağmen spor bahisleri tekelini elinde |
|
tutmaya çalışmasından şikayetçi: „Devlet geçmiş yıllarda bahis oyunl… |
|
ilgili federal kanunda köklü bir reform yapmayı hep erteledi.“ Cazip ve |
|
legal bir alternatif oluşturulmadığı sürece „kamu hukukunun işkence |
|
aparatlarının“ başarılı olacağına inanmıyor. Andric’e göre, kumar … |
|
isteyen insanlar nihayetinde bunun için öyle ya da böyle bir yol |
|
bulacaklardır. Bu nedenle mühim olan bu ihtiyacı kanuni bir çerçeve içine |
|
kanalize etmektir. |
|
|
|
Ruhsatların sayısı artık sınırlandırılmayacak olsa da, yeni düzenleme, |
|
gelecek için yeni olanaklar da sunuyor. Eğer kanun onaylanırsa, mesafe |
|
düzenlemesi gibi uygulamaların hayata geçirilmesi mümkün olacak. Kanuna |
|
göre iki bahis bayisi arasında en azından 500 metre olması ve bayilerin |
|
okullara en az 200 metre mesafede bulunması gerekecek. Buna karşın Andric, |
|
Berlin Senatosu tarafından planlanan mesafe düzenlemesini gerekli görmüyor |
|
„Eğer kanuni bir çerçeve sarih olarak çizilirse piyasa kendini, kendi |
|
başına temizleyecektir.“ |
|
|
|
Spor bahisleri oynatan firmaların bir süredir arafta olan hukuki durumları |
|
yeni yılla beraber belirginlik kazanacak. Bu bayiler daha iyi |
|
denetlenebilir hale gelince Berlin’de muhtemelen daha az bahis bayisi |
|
olacak. Ama tamamen yok olmayacakları kesin. |
|
|
|
## „Bahis bayileri buluşma noktası işlevi görüyor“ |
|
|
|
Bu bahis bayileri, bazı bağımlılar için bir sosyalleşme merkezi, hatta bir |
|
tür sığınak işlevi de görüyor. Enes de bahis dükkânlarının kendisi ve |
|
arkadaşları için adeta evlerinin oturma odaları gibi olduğunu anlatıyor. |
|
Bazen maçın başlama düdüğü çalınmadan bir sarım esrar içtiklerini, y… |
|
yanında içecek bir şeyle birlikte köşedeki büfeden ekmek arası döner |
|
aldıklarını söylüyor. Ama bir zaman sonra artık arkadaş grubu ve |
|
birliktelik arka plana düşmüş, bunların yerini oynadığı bahisler ve bah… |
|
dükkanları almış. |
|
|
|
Angelina Krüger, Berlin Senatosu bünyesinde „Kumar Oyunları“ adlı önle… |
|
tedavi projesini yönetiyor. Bu proje Senato tarafından mağdurlara |
|
danışmanlık yapılması ve kumar bağımlılığı üzerine bilgi verilmesi … |
|
hayata geçirilmiş. Krüger mağdurların toplumun her sınıf ve çevresinden |
|
olabileceğini belirtse de, özellikle yüksek riskli grupların mevcudiyetini |
|
ekliyor: Genç erkekler, yabancı kökenli olanlar ve düşük eğitim düzeyin… |
|
insanlar. Bu risk faktörleri Federal Halk Sağlığı Eğitim Merkezi'nin |
|
yaptırdığı örnekleme araştırmasında ortaya çıkıyor. Krüger, alt gel… |
|
diliminin mensuplarını ve işsizleri de risk grupları olarak adlandırıyor. |
|
Risk neden özellikle bu gruplarda yüksek? Krüger bahis bayilerini |
|
demokratikleşme mekânları olarak niteliyor: „Nereden geldiklerinden, hangi |
|
dili konuştuklarından ve eğitim düzeylerinden bağımsız olarak bu mekânl… |
|
kabul görüyorlar. Topluma kendini kabul ettirme şansı az olan insanlar için |
|
bu mekânlar, günlerini geçirmeleri için bir alternatif teşkil ediyor.“ |
|
|
|
Sosyal hizmetler uzmanı Gordon Emons da Krüger'i teyit ediyor: „Bir şeyler |
|
içmek için buluşuyorlar. Bu arada ufak tefek bahisler oynuyorlar.“ Emons'un |
|
yöneticisi olduğu ve kumar bağımlıları için önde gelen başvuru |
|
adreslerinden olan Café Beispiellos Danışma Merkezi, mağdurlar ve onların |
|
çevresindekiler olmak üzere her sene ortalama bin kişiye hizmet veriyor. |
|
Bunların arasında göçmen ailelerden gelenlerin yüzde 38'lik bir paya sahip |
|
olduklarını ve bu payın çoğunluğunun da Türkiye kökenli ailelerin çocu… |
|
olduğunu söylüyor. Ancak Emons elindeki sayıların, sadece danışma merkez… |
|
gitmek gibi ağır bir adımı atmaya cesaret edebilmiş olanları kapsadığı… |
|
da farkında. |
|
|
|
„Bağımlılığın ardında hep bir takım hikayeler yatar. Mağdurların |
|
biyografilerine baktığınızda, şunu fark edersiniz: Kumar bağımlılığı |
|
sıklıkla düşük özsaygı, çocukluk ve gençlikte yaşanmış travmatik ha… |
|
ve sorunlu ilişkilerle alakalıdır“, diyor Emons. Oyuncuları iki kategoriye |
|
ayırıyor, ama bunlara atfettiği özelliklerin bir arada da mevcut |
|
olabileceğini ekliyor: Duygularını bastırmaya çalışan oyuncular ve heyec… |
|
arayanlar. Birinci grup şöyle düşünüyor: „Kumar oynadığımda kendime … |
|
dünyadayım ve her şeyi unutabilirim“. İkinci grup ise riski sevdiği için |
|
kumar oynuyor. |
|
|
|
Enes'in hikayesi de Emons'un bahsettiği bu iki kategoriyi içinde |
|
barındırıyor. Bir yandan futbola duyduğu ilginin öneminden söz ederken, |
|
diğer yandan kırgınlıklarını anlatıyor. Bir otomotiv teknikeri olan |
|
babasından söz açıyor, diş hekimi yardımcısı olan annesinden; annesiyle |
|
babasının o yedi yaşındayken boşanmalarından; babasının onunla hiç |
|
ilgilenmemesinden: „Bunda birçok hazmedilememiş duygu da rol oynuyor.“ En… |
|
yaşadıklarının ardından, mağdurların birbirlerine yardım etmeye çalı�… |
|
bir gruba bir kez daha katıldığını söylüyor. Ve hayatının geriye kalan… |
|
anında, taşıyacağı ağır yükten bahsediyor: Kumarın baştan çıkarma g… |
|
|
|
*İsim redaksiyon tarafından değiştirilmiştir |
|
|
|
Almancasından çeviren: Hulki Demirel |
|
|
|
30 Sep 2019 |
|
|
|
## AUTOREN |
|
|
 |
Volkan Ağar |
|
|
|
## TAGS |
|
|
|
taz.gazete |
|
Toplum |
|
taz.gazete |
|
|
|
## ARTIKEL ZUM THEMA |
