# taz.de -- Onur Haftası: „Ne yalnızız ne de yanlış“

	# taz.de -- Onur Haftası: „Ne yalnızız ne de yanlış“

	> Türkiye'nin farklı şehirlerinde yaşayan beş LGBTİ+ bireyin hikayelerini
	> dinledik. LGBTİ+ hareketi üzerindeki baskılar ve Onur Haftası hakkında
	> konuştuk.

	Bild: Koronavirüs salgını nedeniyle bu yıl LGBTİ+ Onur Haftası etkinlikle…

	## Arad, 39, Denizli

	Tahran’da doğup büyüdüm. Beş yaşından beri kendimi erkek gibi hissediy…
	Erkek gibi yürüyor, oturuyor, konuşuyorum. Saçlarımı hep kısacık
	kestiririm. Öyle seviyorum. 16 yaşına geldiğimde ailem „kadın“ olacağ…
	söyleyip beni zorla evlendirdi. Bu evlilik benim için tecavüz gibiydi.
	Kocama “ben erkeğim“ diyordum. Böyle söyleyince hem kocam hem de en büy…
	erkek kardeşim beni dövüyordu. Birkaç yıl sonra bir oğlum oldu. Kadın bir
	sevgilim vardı, kocam bir gün beni onunla gördü. Hemen mahkemeye giderek
	beni dava etti. Bir gece hapiste kaldım, ailem beni çıkardı. O günden sonra
	oğlumla ailemin yanına taşındım. Onlardan da şiddet gördüm.

	Komşularımız, etraftaki insanlar sürekli “kadın mısın, erkek misin?“…
	soruyordu. “Nasıl Müslümansın sen, günah işliyorsun, sapıksın“ gibi
	cümleleri her gün duyuyordum. Kız kardeşimin kocası bir gün bana tecavüz
	etti. Kimseye anlatamadım. Artık dayanamıyordum. Özgürce yaşamak için
	Türkiye’ye gitmeye karar verdim. Denizli’de yaşayan bir tanıdığım var…
	Bana yardım edeceğini söyledi. Oğlumu ailemin yanında bırakıp buraya
	geldim. Onlar sayesinde ikametgâh çıkardım.

	Şimdi İranlı bir eşcinsel ile birlikte yaşıyorum. Biraz çevre edindim
	burada. LGBTİ+ çevresinden İranlı, Lübnanlı ve Türk arkadaşlarım var.
	Onları seviyorum, iyi insanlar ama herkes öyle değil. Gittiğim her yerde
	insanlar garip bakıyor. Laf atanlar oluyor. Bir gün polis karakolunda imza
	vermekten dönüyordum, bir adam bana seslendi. Dönüp baktığımda bir
	apartmanın pencerisinden bana bağırdığını gördüm. Apartmanın önünde…
	arabayı göstererek “Cep telefonum arabada kaldı, asansör yok, getirir
	misin“ diye sordu. „Hastadır belki“ diye düşünerek cep telefonunu ona
	götürdüm. Bana tecavüz etti. Yine hiç kimseye söyleyemedim. Nasıl söyle…
	o Türk, ben yabancıyım. Polis bana mı güvenir, ona mı?

	Her şeye rağmen insanları seviyorum. Sadece olduğum gibi yaşamak istiyorum
	sadece. Bunun için ameliyat olmam lazım ama çok pahalı. Bir ara hormon
	ilacı kullanıyordum ama param olmadığından onu da bırakmak zorunda kaldı…
	Birleşmiş Milletler’den aylık 750 lira alıyorum. Kiramız ise 700 lira.
	Burada çalışmama izin vermiyorlar. Buraya ilk geldiğimde bir tekstil
	atölyesinde işe başladım. Bir gün müdür yanıma gelip “Nesin sen?“ d…
	başta ne demek istediğini anlamadım. “Kadın mısın, erkek misin“ diye …
	etti. “Erkeğim“ diye cevap verince “Yarın işe gelme, senin gibileri bu…
	istemiyoruz“ dedi. Çalışmak için başka yerlere de gittim ama hep aynı �…
	yaşadım. Allah beni böyle yaratmış, ne yapabilirim ki… Bunu insanlara bir
	türlü anlatamıyorum.

	Türkiye, İran’dan daha iyi ama burada yaşamak düşündüğüm kadar kolay
	değilmiş. Mart ayında Türkiye sınırları açtığını söyleyince pek ç…
	tanıdığım Edirne’ye gitti. Ben gitmedim. Neye güvenip gideceksin? Zaten
	oraya giden arkadaşlarım sonra çok sıkıntı yaşadı. İyi ki gitmemişim …
	Urfa’da yaşayan tanıdıklarım var. Benim gibiler için Urfa’nın daha ra…
	bir şehir olduğunu söylüyorlar. Orada belki özgürce yaşayabilirim. İl G…
	İdaresi’ne gittim bunun için, cevap vermediler. Bundan sonra ne yapacağım…
	bilmiyorum. Onur Haftası var dediniz. Pek bilmiyorum ama LGBTİ+ insanlar
	güzel insanlardır. Bir haftayla kalmasa keşke.

	## Hêvî Berzê (Umut ve yüce kadın), 27, Diyarbakır

	Yaklaşık on yıldır seks işçisiyim. Kendimi trans kadın olarak tanımlıy…
	Küçük ölçekte ilk mücadele, ailem ile başladı. Sonra yavaş yavaş büy…
	mücadelenin çevresi de genişledi. Okulda, siyaset ortamında, arkadaş
	çevresine karşı mücadele başladı.

	Koronadan önce bir yıldır ailemle görüşmüyordum kendi hayatımı kurmaya
	çalışıyordum. Zorunlu olarak seks işçiliği yapıyorum. Korona zamanında
	komşular benim evimi taşlamaya başladılar. O yüzden ailemin yanına geçti…
	İşlerim durdu. Zaten ben de korona kapmak istemediğim için korkarak müşte…
	alıyordum.

	Diyarbakır'da ayrımcılıklar yoğun; miting alanına gidemiyorum, kadın
	yürüyüşüne katılamıyorum. Geçen sene 1 Eylül Dünya Barış Günü mit…
	saldırıya uğradım. Sadece translara yönelikti saldırı. Gay ve lezbiyen
	arkadaşlarımız vardı yanımızda, onlara saldırı olmadı. Trans olarak ben
	belirgindim. Atanmış cinsiyeti kadın olan arkadaşlara da müdahale edildi
	aynı mitingte. Bana „Bayrağı indir ve çık!“ dediler ittirdiler. Gökku…
	taşıyordum.

	Bu yıl, 8 Mart'tan bir gün önce, Diyarbakır'da bir barda cinsel saldırıya
	uğradım. Hukuki yola başvurmadım. Sadece bardan kaçtım ve taksiye atladı…
	Polis yolda taksiyi durdurdu numaramı istedi. O da beni taciz etti. Polisi
	ittirip kaçtım. O psikoloji ile 8 Mart'a gidemedim.

	Ben toplumda üç kere dışlanıyorum: Kürt kimliğimden ve dilimden, trans
	olduğum için ve kadın olduğumdan ötekileştiriliyorum. Diyarbakır'a anlam
	veremiyorum; neden bu kadar transfobik? Özgürlük diye yırtınan bir kentte
	özgürlükler nasıl bu kadar rahat kısıtlanabiliyor? Bizim mücadelemizden
	haberleri var mı?

	Daha önce onur yürüşüne katılmadım, Diyarbakır'da transseksüellerin
	yürüyüşü nerede olsa onur yürüyüşüdür. Sokakta bile yürüseler onur
	yürüyüşüdür. Ama bizi gay ve lezbiyen ile biseksüllerden ayrı kılan ş…
	translarda görünürlük var. Gayler kendini gizleyebiliyor. Tenimle ruhum
	uyuşmadığı için dışardan anlaşılıyor. Ailemle kaldığım için Pride…
	çevrimiçi etkinliklerine katılamayacağım, ama isterdim.

	## Zeynep, 27, İstanbul

	Doğduğumdan beri İstanbul’da yaşıyorum. Ergenlik döneminde kadınlara da
	ilgi duyduğumu fark etmemle beraber biseksüel olarak açılan bir kadınım.
	“Modern ve açık görüşlü“ bir ailem olmasına ve metropolde büyümeme…
	açılma sürecim hayatımdaki en zor dönemlerden biriydi. Yakın gördüğüm
	insanlardan beklemediğim tepkiler almak (bana “hoşgörülerini“ lütfetme…
	gibi) ve hatta bu tepkilerin bazen nefret söylemlerine varması bende hayat
	boyu taşıyacağım yaralar bıraktı. Bunun sonucunda cinsel yönelimin ve
	kimliğin kişiye özgü olduğunu ve herkesin yolculuğunun biricik olduğunu
	fark ettim.

	2017 yılından beri aktif olarak Türkiye’deki LGBTİ+ dernekleriyle
	profesyonel yetkinliklerim çerçevesinde dayanışma içeresindeyim. Gidecek
	daha çok yol olduğuna inanıyorum. Pride’ın bu yolda taşıdığı önem
	yadsınamaz. Özellikle yaşı daha genç olan, kendini yalnız ve yer yer
	kaybolmuş gibi hissedenler için Pride ve LGBTİ+ hareketi kilit bir rol
	oynuyor. Mücadelenin özel, akademik veya profesyonel hayatta pek çok
	zorlukla karşılaşan LGBTİ+ bireyler için güvenli bir alan yarattığına
	inanıyorum.

	Gerek ülke gündeminde sıklıkla gördüğümüz nefret içerikli açıklamal…
	gerekse her sene yinelenen Onur Haftası yasakları LGBTİ+ hareketinin
	alanını kısıtlamaya devam ediyor. Hareket her yönden bastırılmaya
	çalıştıkça alternatif yollar yaratılıyor, daha örgütlü ve güçlü bi…
	alabileceğine dair ümidim bu nedenle baki.

	İşin daha siyasal boyutuna bakacak olursak Türkiye’deki LGBTİ+ mücadelesi
	daha lokal bir hal aldı diyebilirim. Bunun arkasındaki en büyük etken
	elbette hareketin sürekli olarak baskılanması ve neredeyse bütün
	etkinliklerinin kısıtlanması. Ancak bazı belediyelerle halen LGBTİ+ dostluk
	protokolleri imzalanıyor. Onur Haftası’nda ve yıl genelinde akademik
	toplantılar, söyleşiler gerçekleştiriliyor. İçinde bulunduğumuz tablo
	bizleri biraz karamsarlığa itse de bu düşmanca ortamda bile
	örgütlenebildiğimizi görmek harekete ve gücüne olan güvenimi tazeliyor. …
	dönemde hareketin alternatifler yaratma konusunda özellikle başarılı
	olduğunu düşünüyorum. Bu da geleceğe dair umutları besleyen bir nokta.

	Mücadele ruhunu zaman zaman “burn-out“ yaşasak dahi devam ettirmek için
	kişisel olarak elimden geleni yapıyorum. Bir gün yeniden Taksim’de
	ellerimizde gökkuşağı bayraklarıyla özgürce Pride yürüyüşümüzü
	yapacağımızın hayali ve bizden sonraki kuşaklar için çok daha güvenli b…
	atmosfer bırakmak bu konudaki en büyük motivasyonum.

	## Okan, 24, Diyarbakır

	2014 yılında Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde okumak için
	Diyarbakır'a geldim. Hukuk fakültesinde okurken Keskesor LGBTİ+ oluşumu ile
	tanıştım. Açık kimlikli olarak mücadele yürütüyorum. Serbest avukat ol…
	çalışıyorum. Keskesor'u homofobi ve transfobiye karşı mücadelemi
	yürütebileceğim ve kendimi ifade edebileceğim bir alan olarak gördüğümd…
	orada yer aldım. Şu anda sadece baronun LGBTİ+ komisyonunda görev
	üstleniyorum.

	Diyarbakır Barosu LGBTİ+ Hakları Komisyonu’nun kuruluş aşamasında pek �…
	meslektaşımızla bir araya geldik. Her kesimden karşı çıkanlar oldu, onla…
	mücadele ediyorduk. Bir grup, “İslama aykırı“ söylemini yükseltirken …
	grup da “Bu süreçte daha önemli sorunlar varken komisyon gereksizdir“ gi…
	itirazlarda bulundu. Ama sonuçta 16 Eylül 2019 tarihinde LGBTİ+ Hakları
	Komisyonu fiili olarak kurulmuş oldu.

	Komisyon kurulduktan sonra bir grup avukat tarafından imzaya açılan bir
	bildiri ile hedef gösterildik. Bildiride “Farklı cinsel özellikleri olan
	kişilerin tedavi olabileceği“ gibi nefret dolu ifadeler kullanılarak
	komisyonun “lağvedilmesi“ talep edildi. Sonraki aylarda biz baroda LGBTİ+
	stajyer avukatlara yönelik olarak LGBTİ+ 101 eğitimi verdik. Komisyon
	olarak şu ana kadar zorunlu müdafilik/vekillik görevlerinde dava
	süreçlerini takip ettik. Bir LGBTİ+ birey için de koruma tedbiri aldırdık…

	Biz LGBTİ+ hakları mücadelesini yürütüyoruz ama 16 yaşındaki gençlerin
	kendisini savunabilmesi için bazı mekanizmaların harekete geçirilmesi
	gerekir. Baroda bize gelen vakaların ilerleyememesinin nedeni de bu. Çocuk
	ailesinin bilmesini istemiyor. Sadece muhafazakarlık, feodalizm ile ilgili
	de değil. Orta sınıf bir aile de ikili cinsiyet temelinde çocuklarını
	yetiştiriyor.

	Diyarbakır'a geldiğim yıldan bu yana LGBTİ+ hakları ile ilgili kendini
	ifade etme anlamında, gösteri yürüyüş hakları anlamında bir ilerleme
	olmadı. Örneğin 2014 yılında Newroz'a LGBTİ+ grubu olarak katıldığım�…
	sıkıntı yaşamıyorduk. Ama 2019 yılında ki en son Newroz kutlaması dahil
	saldırılar da bir artış oldu. 2019 yılı 1 Eylül Barış Günü'nde de bi…
	karşı sistematik saldırılar oldu. Elleri bıçaklı kişiler saldırıp, gr…
	linç etmek istediler. Gökkuşağı bayrağımıza laf ettiler. LGBTİ+'lara k…
	nefret suçları cezasız kaldığından bu suçlar artıyor.

	Pride'ın ortaya çıkışı bir isyana dayanıyor. O direniş LGBTİ+ hakları…
	yönelik baskının ardından gelişen isyan ile bugünkünü kıyaslayınca b�…
	bir farklılık görüyorum: LGBTİ+ mücadelesinin liberal bir hak arayışı
	olarak anaakımlaştı. Ancak İstanbul Pride'ın ve Türkiye'deki LGBTİ+
	hareketinin dünyadan ayrıldığı yanları var. Türkiye'deki genel politik
	sorunları da ortaya koyup LGBTİ+ mücadelesi ile eşzamanlı yürümesini
	sağlıyor. Ama gene de eleştirilecek noktaları var. Mesela Türkiye LGBTİ+
	hareketinin Kürt LGBTİ+'ları kapsayıcılığı... Çözüm sürecinde, bar�…
	politikalarında LGBTİ+lar nerede duruyor? Gerçekten bunu dert ediyorlar mı,
	mücadelenin neresine koyuyorlar? Bunu tartışmak gerekiyor.

	Türkiye'de çözüm sürecinde nefret suçları devam etse de, son dönemde da…
	da artan vakalara bakıldığında çözüm sürecinin olumlu yanları vardı.
	Diyarbakır'da ve genel ölçekte sokak kutlamaları vardı. Keskesor 2013'te
	Dersim'deki Munzur Festivali'ne katılmıştı. Ardından yürüyüş yapılmı…
	Söylem hep barış üzerineydi. Çözüm sürecinde LGBTİ+'ların Diyarbakır…
	olmak üzere bölgede yürüttüğü mücadeleye bakıldığında görünürlü…
	başta olmak üzere yerel yönetimler ve STK'larla da yeri geldiğinde ortak
	çalışmalar yapıldı.

	Elbette çatışmalı süreçler söz konusu olduğunda politika üretmek ve
	herhangi bir mücadele alanında faaliyet göstermekte zorlaşıyor. Çatışma
	sürecinde artan milliyetçi ve kutuplaştırıcı söylemler ile politikalardan
	dolayı bu tür desteklerin azaldığını gözlemledik. Ancak LGBTİ+ hareketi…
	süreçte de barış politikası üretebilmeli.

	## Zeplin, 26, İzmir

	Elimden geldiğince hayvan, LGBTİ+, kadın ve mülteci hakları için dayanı�…
	işsiz gazeteci ve tiyatrocuyum. İkili cinsiyet sistemiyle barışık olmayan
	biriyim, kendimi en çok queer olarak tanımlamaya yakın hissediyorum.
	2011’de üniversiteye başladığımda ne bu kadar farkındalık ne de bu kad…
	dayanışma görüyordum. Mesela ben üniversitenin ilk yılı, LGBTİ+'ların
	bifobi yapacağını düşünmezdim. “Sen önceden erkeklerle sevgili olmuşs…
	diye aklımın almadığı bir tepkiyle karşılaşınca kendimi sorgulamışt�…
	kimseye anlatamamıştım. Şimdi durum daha farklı. Daha güçlüyüz.

	LGBTİ+’lar üzerindeki baskıların giderek arttığı ortada. Bunun en son
	örneği Diyanet’in yakın zamandaki açıklamalarıydı. Bu açıklamalar ba…
	arkadaşımızın fobik saldırılara uğramasına sebep oldu. Evet fobi hep va…
	Ancak nefret söylemleriyle pekiştirilip güçlendirildi.

	LGBTİ+ olarak iş bulmak zaten zordu. Halihazırda bir çoğumuz sigortasız
	işlerde ya da hizmet sektöründe çalışmak durumundayız. Bir çoğumuzun
	işsizlik maaşı ya da sosyal güvencesi zaten yoktu.

	Pandemi sürecinde kapanan iş yerleri, ücretsiz izinler zaten iş bulmakta
	sıkıntı çeken biz LGBTİ+ların işlerimizden olmamıza, büyük zorluklar
	çekmemize sebep oldu. Ailesinden ayrılarak kendisine özgürlük alanı
	yaratmaya çalışan arkadaşlarımızın bazıları ise evlerine döndü- ki b…
	çok zorlayıcı oldu. Mesela ailenize karşı kapalı kimlikli bi trans
	olduğunuzu düşünün, başka bir şehirde öğrencisiniz diyelim. Eve
	döndüğünüzde hayatınız, giymeniz gereken kıyafetlerden isminize kadar
	değişebilir.

	Ailesinin yanına dönenlerden biri de benim. Aileme karşı açık bir kimliğ…
	yok. Geçenlerde anneme “tercihlerime saygı duymayan insanlarla arkadaş
	olmam“ gibi bir şey dedim. Gergin bir şekilde ’’Tercih derken?’’ di…
	sordu. Bu gerginlik tüm gün devam etti, geçmişte olduğu gibi.

	Pride, bizlere ne kadar umutlu ve ne kadar cesur olduğumuzu bizlere
	gösteriyor. Pride, yan yana olduğumuzu herkese gösterdiğimiz bir yürüyü�…
	hayattaki yürüyüşümüz gibi. Ne yalnızız ne de yanlış.

	Pride hakkında konuşacak olursam diyebilirim ki, 2013 yılında Pride’da
	yürümek daha kolaydı. Artık mesele yalnızca yürümek değil, yürüdüğ�…
	yerde bedenen direnmek ve çatışmak oldu. Ben geçtiğimiz yılki Pride’da …
	kez polis şiddetine maruz kaldım. Arkadaşlarımız o akşam gözaltına alı…
	Romantize etmek istemem ama ertesi gün birbirimize daha umutla baktığımızı
	hatırlıyorum.

	LGBTİ+ mücadelesinin en sevdiğim sloganını tekrarlamak istiyorum:

	'’Korkmayın korkmayın bi’ aradayız,

	Korkun korkun bi’ aradayız.’’

	25 Jun 2020

	## AUTOREN

	taz.gazete
	Figen Güneş
	Meral Candan

	## TAGS

	taz.gazete
	Özgürlükler
	taz.gazete

	## ARTIKEL ZUM THEMA