 |
# taz.de -- Sanat sokakta: Sur'a renk veren kadınlar |
|
|
|
> Resim öğretmeni Nazılı Ergen, Diyarbakır'ın Sur mahallesindeki duvarlara |
|
> çizdiği resimlerle şehrin yaralarını sarmayı amaçlıyor. |
|
|
 |
Bild: Nazlı Ergen: „Canım acıdı, çocuklar öldü. Sanatçı olarak birş… |
|
|
|
Diyarbakır'ın Sur ilçesindeki arnavut kaldırımı döşeli dar sokak, pande… |
|
nedeniyle gelen yasakların hafifletilmesiyle yeniden hareketlenmiş. Sokağın |
|
duvarlarını yeni çizilmiş kadın resimleri süslüyor. Resim Öğretmeni Na… |
|
Ergen, geçen hafta bu duvarlara çizdiği kadın figürlerinin rötuşunu |
|
yapıyor. Duvarın karşısındaki mahalle fırınına pişirilmek üzere yemek… |
|
getiren kadınlar, pide dolu leğenleri omuzlarında taşıyarak fırından |
|
ayrılıyorlar. Fırında çalışan çocuk bir işçi, bisikletinin yırtık s… |
|
oturmuş, sepetinin ekmekle doldurulmasını beklerken duvardaki kadın resmine |
|
bakıyor. Sepeti dolunca ekmek servisi yapmak için yola çıkıp, bir süre |
|
sonra geri geliyor. Beklerken gözleri yine duvardaki resme takılıyor. |
|
Ergen, savaşa tanıklık etmiş mahallede yaptığı resimlerin, çocuklar iç… |
|
bir „açık alan terapisi olduğunu“ söylüyor. |
|
|
|
Üniversiteyi Antalya'da okuyan Nazlı Ergen, güzel sanatlar bölümünü |
|
bitirdikten sonra bir süre İstanbul'da yaşamış. İstanbul'da yaptığı so… |
|
sanatının „sıradan“ olduğunu hisseden Ergen, bunun üzerine memleketi |
|
Diyarbakır'a dönme kararı alıyor. Şimdi bir devlet okulunda ücretli resim |
|
öğretmenliği yapan Nazlı Ergen, atanmayı bekliyor. Sanatı kapalı kapılar |
|
ardından çıkartıp, sokakla buluşturma fikri onu her zaman heyecanlandırm�… |
|
2015 yılındaki çatışma sürecinde kendini „bitik“ hissettiğini anlat�… |
|
„Sur'a yakın oturuyorum. Geceler boyunca patlama ve silah sesleri ile |
|
irkildim. Dört ay boyunca uykusuzdum, her gün ağlıyordum, odaklanamadım. |
|
Canım acıdı, çocuklar öldü. Sanatçı olarak birşey yapmalıyım dedim.�… |
|
|
|
Ergen, yerle bir olan tarihi Sur mahallesinde oluşan „yaraları sarmak“ i�… |
|
sokaklara resim yapmaya karar veriyor. 2019 yılında çatışmaların yoğun |
|
olarak yaşandığı Bağlar'da, çocuklarla birlikte sokaklarda resim yapmaya |
|
başlıyor. Duvarlarda açılmış mermi oyuklarının etrafına papatya yaprak… |
|
çizip ortasını boş bıraktığını söyleyen Ergen, amacının „savaşı… |
|
korurken hafızayı da diri tutmak“ olduğunu belirtiyor. Ergen, çocuklarla |
|
birlikte geçirdiği zamanın onda derin izler bıraktığını ifade ediyor: |
|
„Belki hiçbir zaman apartman dairesinde yaşayamayacak çocuklar derme çatma |
|
yapılarda büyüyor. Onların yaşamına dokunmamız lazım.“ |
|
|
|
Nazlı Ergen, korona virüsü nedeniyle insanların zor günler geçirdiği bu |
|
günlerde tekrar sokakta sanat yapmaya başladığını belirtiyor. Aslında ilk |
|
önce Dicle Üniversitesi Hastanesi duvarına pandemi günlerinde görev yapan |
|
kadın sağlık çalışanlarını çizmek istemiş, fakat izin süreci uzayın… |
|
kendini tarihi Sur sokaklarına atmış. Mayıs sonundaki Şeker Bayramı'nda, |
|
herkes sokağa çıkma yasakları nedeniyle evdeyken, belediyeden aldığı izin |
|
sayesinde duvarlara resim çizmeye yeniden başladığını söylüyor: „O an… |
|
evimde bir tuvalde resim çiziyormuşum hissine kapıldım. Sessizlik beni |
|
derinleştirdi. Sokağa çıkma yasaklarında, tüm ressamlar dünyada sokaklara |
|
resim çizmeli diye düşünüyorum. İnsanlar evden çıktıktan sonra moral o… |
|
|
|
## Sur sokaklarına kadın portreleri |
|
|
|
Sur'daki tarihi Cemil Paşa konağında açılan Kent Müzesi'nde eserleri |
|
bulunan Şermin Cemiloğlu'nun çalışmalarının kendi sanatı üzerinde etki… |
|
olduğunu ifade eden Ergen, Cemiloğlu'nun eskizlerini ve yaşamını kentin |
|
sokaklarında yaşatmak istediğini söylüyor. „Bakışları, masumiyeti ve … |
|
sardığı tülbentinden“ etkilendiği bir kadını çizmiş önce. Resmin he… |
|
yanında olan bir evin siyah demirden kapısını da rengarenk boyamış. Bundan |
|
mutlu olan ev sahibi, sokağa çıkma yasağının olduğu ıssız günde aşa�… |
|
ona teşekkür etmek için kayısı ikram etmiş. |
|
|
|
Yasakların esnetilmesiyle sokağın hengamesi geri döndüğünü, mahalleli |
|
gençlerin, zaman zaman gelip ona „ne zaman boyamayı bitireceğini“ |
|
sorduklarını aktarıyor Ergen: „Kavgaya tutuşacaklar ama önce benim |
|
boyalarımla burdan çıkmamı bekliyorlar. Bir anda kavga başlayabiliyor |
|
burda. Gerginlik kopuyor.“ Bu sokaklardaki kavgaların daha büyük nedenleri |
|
var. 2015 yılında başlayan kent çatışmalarında siviller, devlet güçler… |
|
silahlı gençlik yapılanmasının arasında kalmıştı. Genç nüfusun yoğu… |
|
mahallede, gelen can kayıpları umutsuzluk hissini derinleştirmişti. |
|
|
|
Sokaktaki fırının sahibi Hüsnü Çiçek iskemlesine oturmuş, Ergen'i ve |
|
çizdiği resimleri izliyor. Hamurlu ellerini önünde kavuşturmuş, kafasını |
|
umutsuzca sallıyor: „Bunların ömrü uzun olmaz.“ Kendi dükkanına geçe… |
|
astığı ekmek afişinin, gece yerinden koparıldığını anlatıyor. Çiçek, |
|
mahallede artan uyuşturucu kullanımı nedeniyle karanlıkta sokakların tekin |
|
olmadığını belirtiyor: „Savaş sonrası günlerde uyuşturucu satışı ve |
|
[1][kullanımı çok arttı.“] Sur doğumlu olan fırıncı, 2015 yılındaki |
|
çatışmalar yüzünden eskiden fırının iki sokak arkasında olan evinden |
|
taşınmak zorunda kaldığını söylüyor. Bunu ailesinin güvenliği için |
|
yaptığını ifade eden Çiçek, dört çocuk babası. Üç çocuğunun ünive… |
|
okuduktan sonra iş bulamadığını, bu nedenle bir çocuğunun fırında |
|
çalıştığını ifade ediyor. |
|
|
|
Nazlı Ergen o sırada başka bir kadın figürünü renklendirmek için yan du… |
|
geçiyor. Tarihi ilçenin ilk kez bu kadar renkle tanıştığını aktarıyor:… |
|
sokakları için bu renkler çok yoğun, burası daha çok gri siyah ağırlık… |
|
Semtin tarihi öneme sahip olması nedeniyle çizdiği resimler zaman zaman |
|
tepki çekmiş. Sadece sıvalı duvarlara çizim yapsa da, yeni döşenen bazalt |
|
taşları kapatıp üzerini boyadığını düşünenler olmuş. Ergen'in sanat… |
|
tehdit eden başka etkenler de var. Bu etkenler, Ergen'in resimlerinde |
|
kullandığı renklere zaman zaman temkinle yaklaşmasına neden olabiliyor. |
|
|
|
Ergen yere eğiliyor ve çizdiği kadının sepetini renklendiriyor. Sepetteki |
|
elmaların orjinalinde yeşil kırmızı renkte olduğunu, fakat sepetin dış |
|
işlemesinde sarı tonları olması nedeniyle yeşil elmaları çıkarttığın… |
|
belirtiyor. Sarı-kırmızı-yeşil renklerin Kürt ulusunun renkleri olduğunu… |
|
bazılarının bu renklerin yan yana gelmesini „sakıncalı bulunabileceğini… |
|
ifade ediyor. Bu durum insanların sanatına önyargılı bakmasına yol |
|
açabileğinden endişe duyuyor. |
|
|
|
## Boyaları da kadınlar üretiyor |
|
|
|
2019 yılındaki çalışmalarının ardından 2020 yılında „Sanat Sokakta�… |
|
kolektifinin parçası olan Nazlı Ergen, sanatını yeniden sokağa taşımak … |
|
sosyal medya üzerinden bir kampanya başlatıp destek arıyor. Diyarbakır'da |
|
bulunan bir boya fabrikası olan Capua, bu arayışa yanıt olmuş ve Ergen'in |
|
kullandığı boyları tedarik etmeye başlamış. |
|
|
|
Capua ismini Spartaküs'ten alıyor. Fabrikanın kurucusu Nevin İl, fabrikanın |
|
ismini „Başarıya koşmuş, kendi aidiyetini özgürlüğünü oluşturmuş |
|
Spartaküs'ün galip geldiği, ezilenlerin baskı altından kurtulduğu İtalya… |
|
ki arenanın adı. Her şeyin bir hikayesi olmalı, biz kadınlar hikaye ile |
|
başarı yazıyoruz.“ sözleriyle açıklıyor. Sur'da doğup büyümüş ola… |
|
zamanda Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Kadın Meclisi Kurucusu. Capua |
|
boya fabrikasında çalışan kimyagerler, forklift sürücüleri genellikle |
|
kadın. İl, çalışanların yüzde 60'ının kadın olduğunu belirtiyor. 8 M… |
|
tüm fabrika bir günlüğüne anma ve kutlamalar için tatil ediliyor. |
|
|
|
„Üretim üzerinden toplumsal cinsiyet algıları dönüşüyor. Erkek egemen… |
|
sektördeyiz ama hayatın kendisi erkek egemen bir yaşam biçimi zaten.“ diy… |
|
Nevin İl, „Kendimize alan açma anlamında büyük sıkıntı yaşıyoruz, b… |
|
alabilmek için iki kat daha fazla efor sarfetmek zorundayız.“ ifadelerini |
|
kullanıyor. |
|
|
|
„Beş kat daha fazla“ diye araya giriyor, geçen yıl fabrikaya yatırım y… |
|
iş ortağı Nurten Muhsinoğlu. Birbirlerine bakıp gülüşüyorlar. Muhsino�… |
|
aslında Köln'de yaşıyor. Üzerinde boyalı beyaz bir önlük var. Ergen'in |
|
sokakta kadın resimleri fikrini heyecanlandırıcı bulduğunu, kimyagerlerden |
|
formülleri alıp duvarda çizmeye imkan veren boyaları bizzat kendi elleriyle |
|
hazırladığını anlatıyor. |
|
|
|
Nevin İl, ressam Ergen'in yaptığı işleri „Sokaklara neşe taşıyan, |
|
karamsarlığı ve umutsuzluğu kıran bir ışık taşı“ olarak tanımlıyo… |
|
„‚Çocuklarımız hayal kurmayı unutmuştu‘ diyenler oldu, karanlık yer… |
|
görecekler şimdi.“ |
|
|
|
6 Jun 2020 |
|
|
|
## LINKS |
|
|
 |
[1] https://gazete.taz.de/tr/article/?article=!5598139 |
|
|
|
## AUTOREN |
|
|
|
Figen Güneş |
|
|
|
## TAGS |
|
|
|
taz.gazete |
|
Toplum |
|
taz.gazete |
|
|
|
## ARTIKEL ZUM THEMA |
