 |
# taz.de -- HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar ile söyleşi: Ayrım yapmaya… |
|
|
|
> Mithat Sancar ile AKP’nin koronavirüs politikalarını, muhalefetten gelen |
|
> sokağa çıkma yasağı talebini, yerel yönetimlerin önemini ve HDP'li |
|
> belediyelere atanan kayyımları konuştuk. |
|
|
 |
Bild: HDP'li Sancar: „Toplumun varlık şartlarını tehdit eden bir kriz bö… |
|
|
|
taz.gazete: Çin ve Almanya gibi ülkelerin salgınla baş etmede ortaya |
|
koyduğu farklı yöntemler, devlet iktidarının ve kamu gücünün işleyişi… |
|
dair çeşitli modellere işaret ediyor. Bu çerçeveden bakınca Türkiye bu |
|
modellerin neresinde duruyor? |
|
|
|
Mithat Sancar: Türkiye’de baştan beri sorunlu bir kriz yönetimiyle karşı |
|
karşıyayız. Hükümetin bir toplum sağlığı perspektifiyle hareket ettiğ… |
|
söylemek mümkün değil. Hükümetin önceliği, ekonomiyi işler halde tutma… |
|
Bizzat Erdoğan bunu açıkça söyledi. Bazı uzmanlara göre, hükümet “fi… |
|
bir sürü bağışıklığı stratejisi“ izliyor. Bu tespit büyük ölçüd… |
|
görünüyor. Bunun toplum sağlığını esas alan bir strateji olmadığı a�… |
|
Diğer taraftan, böylesi tehlikeli salgınlarla mücadele etmenin en öncelikli |
|
unsuru olan şeffaflık prensibi uygulanmıyor. İnsanlarımız uzun bir süre |
|
virüsün yayılma hızını, ne zaman ve nerelerde ortaya çıktığını, ne … |
|
insanın enfekte olduğunu, hastanede yattığını, yoğun bakımda olduğunu … |
|
hayatını kaybettiğini öğrenemedi. Hâlâ da şüpheden uzak, insanları ta… |
|
edecek bir bilgi paylaşımı olduğunu düşünmüyorum. |
|
|
|
Salgın Türkiye’de baş gösterdiğinde son derece antidemokratik bir sağl�… |
|
yönetimi oluşturuldu. Hükümetin genel ve temel zihniyeti antidemokratik |
|
olduğu için, bunda şaşırtıcı bir yan yok. Ancak toplumun varlık şartla… |
|
tehdit eden bir kriz böyle yönetilemez, yönetilmemeli. Krizi yönetmede çok |
|
önemli roller üstlenebilecek olan yerel yönetimler, merkeziyetçi ve tekçi |
|
bir anlayışla devre dışı bırakıldı. Salgının yerelden başlayarak gen… |
|
yayıldığı göz önünde bulundurulduğunda; yerelin şartlarını en iyi bi… |
|
belediyelerle eşgüdümlü, ortak bir çalışma yürütülmesi gerekiyordu. H… |
|
buna yanaşmadığı gibi, tam tersini yaptı. Daha sürecin başında sekiz |
|
belediyemize kayyım atadı. |
|
|
|
Atanan kayyımlar yerelde koronayla mücadeleyi ne ölçüde sekteye uğrattı? |
|
|
|
Belediyelerimiz, salgınla etkili bir mücadele ve yerelde güçlü bir |
|
dayanışma stratejisini başarıyla yürütüyorlardı. Bu nedenle kayyım ata… |
|
hem demokrasiye hem de halk sağlığına bir darbedir. Biz HDP olarak |
|
teşkilatlarımız ve belediyelerimiz aracılığıyla çok dilli bir bilgilend… |
|
ve dayanışma kampanyası başlattık. Kürtçe, Arapça, Ermenice, Süryanice |
|
dillerinde çağrılarda bulunduk. Kayyımların yaptığı ilk iş ise |
|
belediyelerimizin bu anadil hizmetini engellemek oldu. Örneğin, Batman |
|
Belediyesi’ne atanan kayyımın yaptığı ilk iki iş, kadın merkezinin ba�… |
|
bir erkeği getirmek ve belediyenin internet sayfasının Kürtçe bölümünü |
|
kapatmak oldu. Aynı şekilde, başta Ankara ve İstanbul olmak üzere CHP’li |
|
belediyelerin yerel müşterek ihtiyaçlara göre yürütmeye çalıştıkları |
|
mücadele ve dayanışma kampanyaları da hükümet tarafından engellendi. |
|
Kısacası şeffaf, demokratik ve katılımcı bir kriz ve sağlık yönetimind… |
|
oldukça uzağız ve bunun olumsuz sonuçlarıyla da her gün karşı karşıya |
|
kalıyoruz. |
|
|
|
Buna rağmen muhalif çevrelerin içinden Erdoğan'ın daha otoriter |
|
davranmasına dair talepler yükseliyor. Bir tarafta olağanüstü bir kamu |
|
sağlığı sorunu, diğer tarafta da hukukun araçsallaştırılması konusunda |
|
karnesi kötü bir devlet varken bu çağrılar bir çelişki barındırmıyor … |
|
|
|
Burada söz konusu olan şeyin, otoriter anlamının dışında bir “sokağa … |
|
yasağı“ olduğunu, toplum sağlığı için şart sayılan bir “genel kar… |
|
olduğunu vurgulamakta fayda var. Bizim bu konudaki yaklaşımımız bilimsel |
|
ölçütlere dayanıyor. Bilim insanları, Dünya Sağlık Örgütü, Türk Tab… |
|
Birliği gibi uzman kuruluşlar salgınla mücadele yöntemi olarak genel bir |
|
karantina öngörüyorlarsa buna itiraz etmeyiz. Ancak öyle bir durumda |
|
hükümet üzerine düşen görevi yapmalı ve insanların hayatlarını insan |
|
onuruna yaraşır biçimde idame ettirebilmeleri için sorumluluklarını yerine |
|
getirmelidir; çalışanlara ücretli izin, işsizlere ve ihtiyaç sahiplerine |
|
temel gelir desteği; elektrik, su, doğalgaz, internet, sağlık gibi |
|
müştereklerin ücretsiz karşılanması gibi. |
|
|
|
Genel karantina veya sokağa çıkma yasağı türünden uygulamalar, otoriter … |
|
merkeziyetçi yönetimlerin istismarına açık durumlar yaratabiliyor. Şayet |
|
bir sokağa çıkma yasağı söz konusu olacaksa bunun evrensel insan hakları |
|
standartlarını ihlal etmeyecek biçimde planlanıp uygulanması hayati önem |
|
taşıyor. Burada da yine bütün demokrasi güçlerine önemli görevler düş… |
|
Hep birlikte bir denetim ağı kurmak bu görevlerin başında gelir. Ayrıca |
|
parlamentonun da sürekli çalışan bir ortak komisyon oluşturarak denetim ve |
|
halkı bilgilendirme sorumluluğunu yerine getirmesini sağlamak lazım. |
|
|
|
Hükümetin sosyal sorumlulukarından konu açılmışken, Erdoğan tarafından |
|
açıklanan destek paketi ve ardından başlatılan „Biz bize yeteriz“ bağ… |
|
kampanyası hakkında fikirleriniz neler? |
|
|
|
Erdoğan’ın açıkladığı paketin risk grubunu oluşturan geniş halk kesi… |
|
değil dar bir sermaye grubunu koruyan, kollayan ve ona kaynak aktaran bir |
|
model olduğunu görüyoruz. Başlatılan bağış kampanyası da bu yaklaşım… |
|
parçası. Toplumu önceleyen bir sağlık ekonomisini hayata geçirmediğiniz |
|
takdirde insanları korumak için gereken masrafları da karşılayamazsınız … |
|
böyle aciz yöntemlere başvurursunuz. Bu, kendi sorumluluklarından kaçmanın |
|
da bir yöntemidir aynı zamanda. Ayrıca bağış, gönüllülük esasına day… |
|
ama görüyoruz ki birçok kuruma bağış yapmaları dayatılıyor. Birçok ye… |
|
çalışanların maaşlarından zorunlu kesintiler yapıldığına dair sayıs�… |
|
var. Bir dayanışma biçimi olarak lanse edilen bu kampanyanın bile ayrımcı |
|
uygulamalarla yürütüldüğü ortada. Bizim belediyelerimize kayyım atanmas�… |
|
çalışmalarının, dayanışma çabalarının engellenmesi veya CHP’li |
|
belediyelerin hesaplarının dondurulması bunlara birer örnek. |
|
|
|
HDP olarak alternatif bir Bilim Kurulu oluşturmak için adımlar attığınız… |
|
belirttiniz. Bu tür adımların AKP'nin merkezi devlet gücü karşısında bir |
|
alternatif oluşturma olanağı var mı? |
|
|
|
Bu dönemin en önemli ihtiyacı toplumsal dayanışmadır. İnsanlarımızı, |
|
toplumu öncelemeyen, keyfi ve merkeziyetçi bir iktidarın insafına |
|
bırakamayız. Sermayenin çıkarları doğrultusunda hareket eden bir düzene … |
|
iktidara alternatif olarak müştereklerimiz zemininde, kamusal çıkarları ön |
|
plana çıkaran emekten yana, dayanışmacı yöntemler geliştirmeliyiz. |
|
Alternatif bilim kurulu önerimiz de bu kamusal dayanışma biçimlerinden |
|
biridir. Sürecin şeffaf yürütülmemesi, hükümetin oluşturduğu resmî Bi… |
|
Kurulu’nun kararlarından açıkça haberdar olmamamız, TTB’nin ve diğer … |
|
sağlık kuruluşunun açıklanan istatistiklere şüpheyle yaklaşması, bizi … |
|
bir kamusal hizmet örgütlemeye teşvik ediyor. |
|
|
|
Bu süreçte „kamu“ kavramı devlet yerine toplum merkezli bir kavram olarak |
|
yeniden tartışmaya açılabilir mi? |
|
|
|
Devlet kamunun bir parçasıdır ama kendisi asla değildir. Kamuculuk toplum |
|
merkezli bir yaklaşımdır ve devletin, demokrasi çerçevesinde toplum |
|
yararına hareket etmesi gerektiği ön kabulüne dayanır. Biz bunun yerelden |
|
örgütlenerek gerçekleşebileceğini düşünüyoruz ve kamunun kendini en do… |
|
biçimde ifade edebilmesi için tabanda oluşturulmuş demokratik kurumların |
|
inşa edilmesi gerektiğine inanıyoruz. Bunun adı yerel demokrasidir. Toplum |
|
merkezli, kamuculuğu esas alan bir siyaset anlayışının hayata geçmesi biz… |
|
birincil hedefimizdir. Dolayısıyla bu kavramların tartışmaya açılması ve |
|
içinin doldurulması çok önemli. |
|
|
|
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, „evde kal“ çağrılarına Güneydoğu… |
|
Anadolu’da uyulmadığını söyledi. Siz ise „Bölgede sokağa çıkma yas… |
|
son birkaç güne kadar yeterince riayet edilmemesinin temelinde iktidar |
|
duyulan güvensizlik var.“ dediniz. Bunu biraz açar mısınız? |
|
|
|
Bölge insanı için sokağa çıkma yasakları on yıllardır baskı, şiddet … |
|
devlet zorunun en güçlü simgesi demektir. Bu nedenle evde kalın çağrılar… |
|
veya sokağa çıkma yasakları, insanların nezdinde devletin kendilerini |
|
korumaya dönük aldığı tedbirler olarak değerlendirilmiyor. İnsanlar devl… |
|
bu anlamda güvenmiyor. Dolayısıyla gündelik hayatlarını olabildiğince de… |
|
ettirmeye çalışıyorlar. Bunu halkın sorumsuzluğu veya kayıtsızlığı o… |
|
sunmak son derece yanlıştır. Salgının başladığı günden bu yana bölge… |
|
yeterince bilgilendirilmedi. Virüsün yayılmasını önlemek için gereken |
|
şartlar, kendilerine açıkça anlatılmadı. Bu konuda halkı itham etmek çok |
|
büyük haksızlıktır. Halk, güvendiği kişiler tarafından anadilinde yete… |
|
bilgilendirildiği takdirde tedbirlere riayet ediyor ve hem kendini hem de |
|
çevresindekileri korumak için sorumluluk alıyor. |
|
|
|
Partinizin içinde yer alan pek çok siyasetçi şu an cezaevinde bulunuyor. |
|
Siyasi mahkumlar infaz düzenlemesinin kapsamı dışında bırakıldı. Gültan |
|
Kışanak cezaevlerinde maruz kaldıkları muamelelere ilişkin çeşitli |
|
açıklamalar yaptı. Şu an cezaevlerindeki durum nedir? |
|
|
|
Cezaevleri en riskli mekanlar. Virüsün birkaç kişiye bulaşması halinde |
|
yayılmasının önüne geçmek çok zor. Mahpuslar arasında ne sosyal mesafeyi |
|
koruyabilecekleri imkanlar ne de temiz hava, güneş sağlıklı ve yeterli |
|
besin gibi bağışıklık sistemini güçlendirecek şartlar var. Bu nedenle de |
|
özel risk taşıyan yerlerdir buralar. BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, |
|
Avrupa Konseyi organları ve dünyanın önde gelen kimi kurum ve kuruluşları |
|
cezaevlerinin bu durumuna dair somut tespitlerde bulundular ve |
|
cezaevlerinin tümden boşaltılması çağrısı yaptılar. İran gibi baskıc… |
|
ülke de dahil olmak üzere buna uyan devletlerin olduğunu da görüyoruz. |
|
Fakat hükümetin hazırlamış olduğu İnfaz kanunu teklifine baktığımızd… |
|
çağrılara kulak asmadığı gibi evrensel olarak kabul gören infaz hukukunda |
|
eşitlik ilkesini hiçe sayarak ayrımcı bir düzenlemeye imza attığını |
|
görüyoruz. Ayrım yapmayan bir virüs karşısında ayrımcı bir iktidarla k… |
|
karşıyayız. Bu yanlıştan derhal dönülmelidir. Cezaevlerinde bu nedenle |
|
zarar gören veya hayatını kaybeden kişi veya kişilerin vebali iktidarın |
|
boynunda olacaktır. |
|
|
|
Salgının toplumsal ve ekonomik etkileri belirginleştikçe kimliğe ilişkin |
|
siyasi tartışmalar yerlerini bir ölçüde sınıfsal analizlere bıraktı. Bu |
|
durum Kürt hareketi için ne anlama geliyor? |
|
|
|
Salgın, küresel bir pandemik kast sistemi oluşturdu: İlk sırada zenginler |
|
var. Salgının etkilerini en aza indirebilecek olanaklara sahip sınıf bu. |
|
Yalıtık ve konforlu mekanlarda hayatlarını güvence altına alıyorlar. İk… |
|
sırada, kent merkezlerindeki evlerine kapanıp hayatlarını devam |
|
ettirebilecek şartlara sahip orta sınıflar geliyor. Bunlar da salgının |
|
etkilerinden korunabilecek imkanlara görece sahipler. Üçüncü sırada ise |
|
çalışmak zorunda olup virüsün bulaşma ve salgının yayılma riskine en a… |
|
gruplardan biri olan işçi sınıfı var. Dördüncü olarak ise sınıf dahi |
|
olamayan ve salgından kaçabilecek hemen hiçbir imkana sahip olmayan yoksul |
|
işsizler, evsizler, göçmenler var. |
|
|
|
Salgınla birlikte sınıf çelişkilerinin üzerini örten pek çok unsur bir … |
|
görünmez hale geldi ve ortaya kabaca böylesi bir çıplak tablo ortaya çık… |
|
Sınıf analizlerinin artmasının arkasında sistemin eşitsizlikçi yapısın… |
|
salgın öncesine oranla daha fazla deşifre olması yatıyor kanımca. Bizim |
|
Kürt tabanımızın çok büyük bir bölümü, esasen ülkenin en yoksul kesi… |
|
oluşuyor. Ülkenin tümündeki yoksulları, ezilenleri, dışlananları |
|
buluşturmak HDP’nin varoluşsal temelidir. Emekten yana, eşitlikçi, |
|
dayanışmacı ve yerel demokrasiyi esas alan bir özgürlük hareketi olarak |
|
sınıfsal pozisyonumuzun da açık olduğunu düşünüyorum ve bu konumumuzun |
|
sınıf analizleriyle çeliştiğini düşünmüyorum. |
|
|
|
8 Apr 2020 |
|
|
|
## AUTOREN |
|
|
 |
Altan Sancar |
|
|
|
## TAGS |
|
|
|
taz.gazete |
|
Politika |
|
Toplum |
|
taz.gazete |
|
|
|
## ARTIKEL ZUM THEMA |
