 |
# taz.de -- Koronavirüs ve merkezi iktidar: Türkiye’nin salgın manzarası |
|
|
|
> Korona salgını, AKP iktidarının çıkarttığı, dolayısıyla dinamikler… |
|
> kontrol edebildiği bir kriz değil. Yetersiz önlemler almakla eleştirilen |
|
> AKP, tartışmalı uygulamalarıyla yerel belediyelerin çabalarını da sekt… |
|
> uğratıyor. |
|
|
 |
Bild: 1 Nisan itibariyle Türkiye'de 15 bin 679 koronavirüs vakası tespit edi… |
|
|
|
Türkiye’de ilk korona vakası resmi olarak 11 Mart’ta açıklandı. 1 Nisan |
|
itibariyle yapılan toplam 106 bin 799 testte 15 bin 679 vaka tespit edildi; |
|
277 kişi hayatını kaybetti. İlk vakanın nispeten geç tespit edildiği |
|
Türkiye'de, Almanya, İtalya ya da İspanya gibi ülkelerden çok daha az |
|
korona vakası bulunuyor. Buna rağmen 100. vakadan sonra yaşanan artış hız… |
|
baz alındığında, Türkiye şu anda bu ülkelerden daha ileri bir seviyede. |
|
İktidara yakın çevrelerde bile durumun hızla kötüleşeceği yolunda büy�… |
|
bir endişe var. Bu endişenin kaynağında, alınan önlemlerle merkezi |
|
iktidarın gücü arasındaki orantısızlık var. |
|
|
|
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yıllardır vazgeçmediği taktiklerden biridir, |
|
“krizleri fırsata çevirmek“. Dünya, Erdoğan idaresindeki AKP’nin, öz… |
|
yerel ya da genel seçimler öncesinde çıkartıp sonra yatıştırdığı bü… |
|
küçüklü ulusal ya da uluslararası siyasal krizlere aşina. Ancak korona |
|
salgını, AKP iktidarının kendisinin çıkarttığı, dolayısıyla dinamikl… |
|
kontrol edebildiği bir kriz değil. Görünen o ki, iktidar hala krizin |
|
kapsamını kavramış durumda değil. |
|
|
|
## Merkezi iktidarın aldığı önlemler |
|
|
|
Türkiye’de ilk vakanın ortaya çıkmasından bir hafta sonra önlem paketini |
|
açıklayan Erdoğan’ın planına göre, salgından en kötü biçimde etkile… |
|
öngörülen sektörler için 15 milyar Avro tahsis edilecek. Bankalar, esnafa |
|
ve yatırımcıya kredi kullandırmaya ve alacaklarını tahsil ederken aceleci |
|
davranmamaya teşvik edilecek. Pakette ne emekçilerin çalışma koşulları ve |
|
iş güvencelerine ilişkin bir düzenleme var, ne de sağlık sisteminin |
|
kapasitesinin nasıl geliştirileceğine ilişkin bir plan. |
|
|
|
Merkezi idare, bu süreçte herhangi bir sıralama ya da öncelik gözetmeksizin |
|
bazı tedbirler aldı. Örneğin Umre’den Türkiye'ye dönen onbinlerce kişi… |
|
bir kısmının karantinaya alınmasına karar verildi. Üniversite yurtlarında |
|
kalan öğrenciler, sabaha karşı apar topar yataklarından kaldırılıp evle… |
|
gönderilirken, yerlerine Umre'den dönen insanlar yerleştirildi. Yurtlarda |
|
kalamadıkları için memleketlerine gitmek üzere kalabalık gruplar halinde |
|
otogara yığılan öğrencilerin virüsü taşraya taşıma ihtimaliyse ayrı … |
|
endişe konusuydu. |
|
|
|
Benzer bir gerilim, camilerde cemaatle namaz kılınmasına ilişkin kararın |
|
alınması sürecinde de yaşandı. Hastalığın camilerde, özellikle risk |
|
grubundaki 65 yaş üstü erkeklere bulaşmasından endişe duyuluyordu. Sonunda |
|
camilerin açık kalacağı ama kimsenin cemaatle namaz kılamayacağı tuhaf b… |
|
ara formülle konu kapanmış oldu. Derken risk altında oldukları için 65 ya… |
|
üstü yurttaşlara sokağa çıkma yasağı kondu. Yasak uygulanırken kullan�… |
|
yöntem ve dil, salgının müsebbibinin risk altındaki insanlar olduğu |
|
yanılsamasını yarattı. Yaşlı insanlar sosyal medyada hedef haline |
|
getirildi. |
|
|
|
Ne var ki merkezi iktidar, krizin çıktığı ilk günden itibaren |
|
seslendirilen, emekçilere ücretli izin verilerek sokağa çıkma yasağı |
|
getirilmesine dair yaygın talepleri görmezden geldi. Böylece kamusal tedbir |
|
çağrılarının sınırları iyice belirginleşti. Alınacak tedbirler, ekono… |
|
faaliyetlerin sürekliliğini etkileyip etkilemeyeceklerine göre belirlendi. |
|
Bu kapsama girmeyen, yaşlıların izole edilmesi gibi tedbirler ise, üst |
|
düzey güvenlik önlemleri eşliğinde gösteriş ve gürültüyle alıdı. İ… |
|
„kendi olağanüstü hallerini ilan etmeleri“ salık verildi. |
|
|
|
## Muhalif belediyelerin çabaları ve sınırları |
|
|
|
Merkezi iktidarın korona krizi karşısında ne yapacağını pek bilmemesi, |
|
kamuoyunun yüzünü yerel yönetimlere çevirmesine neden oldu. Ankara, |
|
İstanbul ve İzmir Büyükşehir Belediyeleri, ana muhalefet partisi CHP’nin |
|
kendi kriz anlayışını sergilediği örneklere dönüştü. Üç büyük met… |
|
salgına karşı mücadele ile doğrudan ilgisi olmayan tüm yatırımları |
|
durdurarak ellerindeki kısıtlı kaynakları öncelikli işlere ayırdılar. |
|
Merkezi iktidar “evde kal“ sloganıyla her zamanki popülizmini harekete |
|
geçirirken, büyük şehirlerin belediyeleri sınırlı yetkileri ve kaynaklar… |
|
ölçüsünde evde kalmanın koşullarını yaratmaya çalıştılar. |
|
|
|
Su faturalarını erteleyemeseler bile borçlarını ödeyemeyenlerin suların�… |
|
kesilmesini engellediler. Yoksullara ve risk grubunda oldukları için sokağa |
|
çıkamayanlara ayni ve nakdi yardım sağlayarak ilk adımları attılar. İBB |
|
Başkanı Ekrem İmamoğlu, 29 Mart günü çıktığı bir canlı yayın progr… |
|
İstanbulluları dayanışmaya, merkezi iktidarı ise İstanbul’da sokağa ç… |
|
yasağı ilan etmeye çağırdı. |
|
|
|
Erdoğan bu çağrıyı cevapsız bıraktı. Erdoğan, 30 Mart günü gerçekle… |
|
“Ulusa Sesleniş“ konuşmasında “Biz bize yeteriz“ sloganıyla kendisi… |
|
yedi aylık maaşını bağışladığı bir yardım kampanyası başlattı. 31… |
|
ise İçişleri Bakanı Süleyman Soylu belediyelerin bağış kampanyalarını |
|
engelleyen bir genelge yayınladı. Aynı gün hukuken tartışmalı bir kararla |
|
belediyelerin bağış toplamak için açtıkları banka hesapları donduruldu. |
|
Gerekçe, bu tür kampanyalarda önceden valiliklerden izin alınması |
|
zorunluluğunun yerine getirilmemesiydi. Bu türden bir zorunluluk vakıf ve |
|
dernekler için olsa da, kamu kurumu olan belediyelerin bu zorunluluktan |
|
muaf olmaları gerekiyor. |
|
|
|
Konu ile ilgili bilgi veren bazı AKP’li kaynaklar, muhalefet partileri |
|
tarafından yönetilen belediyelerin her an merkezi idarenin çeşitli |
|
temsilcilerinin baskısı altında çalıştıklarını söylüyorlar. Bunun iki |
|
sebebi var: Birincisi, AKP’nin kendi ikbali için bir fırsata |
|
dönüştüremeyeceği hiçbir adıma izin vermeme siyaseti. İkincisi ise, AKP… |
|
korona krizinin gerçek boyutlarının ortaya çıkmasını istememesi. Zira |
|
salgının Türkiye’deki seyrine ilişkin verilerin şeffaflığı konusunda |
|
şüpheler mevcut. |
|
|
|
Mevcut kriz yönetiminin yetersizliğine ilişkin endişelerini dile getirenler |
|
ise soruşturma tehdidi altında. Örneğin, sağlık emekçilerinin güvenliği |
|
için gereken önlemlerin alınmadığı ve koruyucu malzemelerin mevcut |
|
bulunmadığını ısrarla dile getiren Türk Tabipler Birliği, ne Bilim |
|
Kurulu’nda ne de şehirlerde valiliklerin oluşturduğu yerel kurullarda |
|
temsil ediliyor. AKP’nin sosyal medyadaki en önemli temsilcileri olan |
|
isimsiz troller, sağlık emekçilerinin yaptıkları her eleştiriyi gözlüyo… |
|
onlar yorulup susuncaya kadar saldırı ve tehdidi sürdürüyorlar. |
|
|
|
Macaristan’da Orban, İsrail’de Netanyahu ya da Brezilya’da Bolsanaro gibi |
|
Erdoğan da korona salgınını popülist otoriter idare anlayışını |
|
sağlamlaştırmak için bir fırsat olarak görebilir. Böylesi bir stratejinin |
|
ne denli başarıya ulaşıp ulaşamayacağı bu ülkelerin yurttaşlarını sa… |
|
ne kadar koruyabileceklerine bağlı. An itibariyle Türkiye'deki merkezi |
|
iktidar, krizi önlemektense, krizin sonuçlarının görünürleşmesini |
|
engellemeye odaklanmış durumda. Bu tutum, koşulları herkes için |
|
kötüleştirmekten başka bir işe yaramıyor. |
|
|
|
2 Apr 2020 |
|
|
|
## AUTOREN |
|
|
 |
Ayşe Çavdar |
|
|
|
## TAGS |
|
|
|
taz.gazete |
|
Politika |
|
Toplum |
|
taz.gazete |
|
|
|
## ARTIKEL ZUM THEMA |
