 |
# taz.de -- Kanal İstanbul: Vaaz edilmiş topraklar |
|
|
|
> Kamuoyunda tartışmalara neden olan Kanal İstanbul, deniz ulaşımından ç… |
|
> bir imar projesi izlenimi veriyor. Kayabaşı'nda bir arazi satış ofisini |
|
> ziyaret ettik. |
|
|
 |
Bild: Kanal İstanbul'un güzergahında olan Sazlıbosna köyü |
|
|
|
“Size buralar uymaz, beyefendi,“ diyor emlakçı Murat Özçelik; emeklili�… |
|
kafa dinleyip bağ, bahçe ile uğraşabileceği bir arsa arayışında olan |
|
öğretmen Sedat Atalay’a. Özçelik, Kanal İstanbul Arsa Ofisi isimli iş |
|
yerinde, Sazlıdere baraj gölü civarındaki verimli toprakları alıp satıyo… |
|
Kanal İstanbul projesinin son aylarda yeniden gündeme gelmesinin ardından |
|
güzergah üzerindeki arazilerin değerinin artmasından hoşnut. Kanalın |
|
geçmesi planlanan Sazlıdere’nin doğusundaki Kayabaşı’nda yer alan arsa |
|
ofisinin ön bürosu boydan boya Yenişehir’in master planıyla kaplı. |
|
|
|
Nüfus projeksiyonlarının 500 bin ile iki milyon arasında değiştiği, |
|
bazılarının ise yedi milyona kadar çıkardığı Yenişehir: Trakya'yı boy… |
|
boya kesecek, 45 km uzunluk, ortalama 350 metre genişlik ve 21 metre |
|
derinlikte planlanan ve İstanbul'un merkezini bir adaya dönüştürecek olan |
|
kanalın etrafını çevrelemesi öngörülen büyük imar projesi. |
|
|
|
Ofisteki makam masasının arkasındaki duvar Manhattan'ın gökdelenli gece |
|
silueti ile kaplı. Duvarın önünde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın hay… |
|
bir portresi ve büyük bir televizyon ekranı yer alıyor- [1][Kanal |
|
İstanbul'un tanıtım filmini] müşterilerle birlikte izlemek için ideal. |
|
Murat Özçelik hangi toprakların gelecek vadettiğini biliyor. Gözlerini |
|
kısıp manidar bi gülümseme ile Atalay’a tüyo veriyor: “Çatalca'dan ve… |
|
Buralar bitti bile, gelecek Çatalca'da.“ |
|
|
|
Özçelik, yeni kurulacak şehrin günün birinde 40 km ötedeki Çatalca’ya … |
|
uzanacağını ima ediyor. Böylelikle sakin bir emeklilik geçirecek olan Sedat |
|
Bey, çocuklarına da gelecekte kıymetlenecek bir arsa bırakmış olacak. |
|
Kanalın Sazlidere kesimi etrafındaki bölgenin gökdelenli, otoyollu, AVM’li |
|
büyük bir şehir olacağını güvenle anlatıyor.Bu yüzden bu bölge Atalay… |
|
kafa dinlemesi için ideal değil. |
|
|
|
Masalara öbek öbek yığılı parlak kağıtlara basılı broşürün üçün… |
|
sayfasında büyük harflerle şu cümle yazılı: “30 Nisan 2014 Tarihli Res… |
|
Gazete'de yayınlanan [2][2014/6028 Sayılı Karar] ile Yanı Başınızda |
|
Bulunan Tarla Vasfındaki Bölgenin İmara Açılacağını Biliyor muydunuz?“ |
|
Kapak içinde, ikinci sayfada ilgili resmi gazete ilanının orijinal |
|
görüntüsü yer alıyor: İmzacılar arasında dönemin Başbakanı Tayyip Ed… |
|
bugünlerde yeni parti kurma çalışmaları içerisinde olan eski Başbakan |
|
Yardımcısı Ali Babacan ve eski Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun |
|
isimleri seçiliyor. |
|
|
|
## Gemilerin kanalı tercih etmesi için bir neden yok |
|
|
|
Kanala dair ilk resmi açıklama 27 Nisan 2011'de bizzat Erdoğan'dan |
|
gelmişti. Kanal İstanbul projesi için „en büyük hayalim“ diyen Erdoğa… |
|
proje ile İstanbul Boğazı'ndaki trafiğin azalacağını ve Boğaz trafiği |
|
nedeniyle ortaya çıkan riskin en aza indirileceğini ifade ediyordu. Ancak |
|
Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’ne göre tonajı gittikçe artan gemiler… |
|
Boğaz’dan geçiş oranı son 12 yılda yüzde 27,3 oranında azalmış durum… |
|
2018 yılında Boğaz'dan 41 bin gemi geçti. Bu sayı 2006 yılında 54 bindi. |
|
Gemilerin yapılacak dar ve sığ kanaldan, üzerine para ödeyerek geçmeyi |
|
tercih etmeleri için özel bir neden yok. |
|
|
|
Zira 1936 tarihli Montrö anlaşmasındaki tarifenin 1983 yılında dolara |
|
sabitlenmesiyle ticari gemiler Boğaz’dan cüzi bir ücret ödeyerek geçiyor. |
|
Buna rağmen Ulaştırma Bakanı Cahit Turhan, Kanal İstanbul'dan geçecek |
|
gemilerden alınacak paranın yıllık 1 milyar dolar civarında olduğunu |
|
belirtiyor. Turhan, Ocak ayında yaptığı açıklamada kanaldan 50 bin gemi |
|
geçtiği takdirde bu gelirin yıllık 5 milyar dolara çıkacağını iddia et… |
|
|
|
Daha yatırım maliyetinin henüz hesaplanamadığı bir projenin getireceği |
|
gelire dair açıklamalar retorikten öte değil. Projenin maliyeti ÇED |
|
raporuna göre 75 milyar lira. Ulaştırma Bakanlığı ise projenin maliyetinin |
|
20 milyar dolar olacağı bilgisini sonradan yaptığı ikinci bir açıklamayla |
|
15 milyar dolar olarak revize etti. |
|
|
|
## Bir gayrimenkul projesi olarak Kanal İstanbul |
|
|
|
Projenin resmi tanıtım videosu, her şeyden önce bir gayrimenkul hikayesi |
|
anlatıyor. Bu durum, Kanal İstanbul deniz ulaşımından çok bir imar projesi |
|
olduğu şüphesini doğuruyor. Kanalı tanıtan diğer bir video, [3][Kanal |
|
İstanbul'un Disneyland'ı] andıran yapılarla çevrelenmiş bir tür süs hav… |
|
olacağı imajını besliyor. |
|
|
|
Bölgenin imara açılması, Bakanlar Kurulu’nun [4][2012'de aldığı bir ka… |
|
dayanıyor. Bu kararın ardından rezerv alanlar „Afet Riski Azaltma Amacıyla |
|
Kentsel Gelişme Alanı“ ilan edilirken, Kanal İstanbul’dan bahsedilmiyor. |
|
2014 yılında yapılan düzenleme ise bu rezerv alanın genişletilmesiyle daha |
|
çok tarım alanının imara açılmasına ilişkin. |
|
|
|
İstanbul kent yönetimi bu planlamaya dahil edilmedi. Bu plan aynı zamanda |
|
2008 tarihli mevcut çevre düzeni planına da aykırıydı. Çevre planında bu |
|
bölge içme suyu havzası, koruma statülü sulak alan, orman, birinici sınıf |
|
tarım alanı ve kırsal yerleşim alanı olarak yer alıyordu. Mayıs 2016’da |
|
Mera Kanunu'na eklenen madde de Kanal İstanbul’un bulunduğu bölgedeki |
|
meralık alanların niteliğini değiştirdi. |
|
|
|
Yıldız Teknik Üniversitesi Teknopark’ta faaliyet gösteren Türkiye Veri |
|
İşleme Merkezi (TUVIMER) verileri, bölgedeki yapılaşmanın boyutlarını |
|
ortaya koyuyor. Araştırmaya göre İstanbul’daki toplam su havzaları |
|
içerisinde satışa çıkan arsalar 2014-2016 yılları arasında iki kat artt… |
|
2014 yılında havza alanları içerisinde 59 bin 146 arsa satışa sunulurken, |
|
2016 yılında bu rakam ciddi bir sıçramayla 124 bin 842’ye yükseldi. |
|
Araştırma, havza alanlarında satışa sunulan gayrimenkullerin 2014 yılında |
|
8,99 milyar dolar olan yıllık ticari hacminin 2016 yılında 24,81 milyar |
|
dolara yükseldiğini de gösteriyor. |
|
|
|
Bu yatırımların menşei ve kapsamı konusunda bilgi almak kolay değil. |
|
İBB'nin Aralık ayında Kanal İstanbul havzasındaki mülkiyet haritalarını |
|
kamuoyu ile paylaşmasından rahatsızlık duyan Tapu ve Kadastro Genel |
|
Müdürlüğü bir kısıtlama getirdi. Artık arazilerin mülkiyet durumunu |
|
öğrenmek için bakanlıktan izin almak gerekiyor. |
|
|
|
Murat Özçelik’in anlattığına göre Erdoğan son on yılda ne zaman Kanal |
|
İstanbul ile ilgili ağzını açsa tüm yöredeki arsa fiyatları yükselmiş… |
|
yıl boyunca hep kazandığını söylüyor. Samimi ve içten bir gülüşle, �… |
|
yalan yok, Tayyipçiyim ben“ diyen Özçelik, Erdoğan’a muhalif olanların… |
|
buralardan arsa satın aldığını belirtiyor. Erdoğan’ı destekleme sebebi… |
|
imar hareketinin ekonomiye getireceği bereket üzerinden açıklıyor. |
|
|
|
## Projeler sorun çözmek için yapılır |
|
|
|
Kanal İstanbul projesine toplum tepkisi, AKP’nin daha önce giriştiği ve t… |
|
tepkilere rağmen tamamladığı 3. Havaalanı ve 3. köprü gibi projelerden �… |
|
daha güçlü. Araştırma kuruluşu KONDA'nın Genel Müdürü Bekir Ağırdı… |
|
[5][projeye desteğin yüzde yirmi] civarında olduğunu söylüyor. Yüz binden |
|
fazla yurttaş, Aralık ayının sonunda projenin ÇED Raporu’na itiraz |
|
dilekçelerini vermek için ülke genelindeki Çevre ve Şehircilik Bakanlığ�… |
|
Müdürlükleri'nin önünde sıra bekledi. ÇED raporu buna rağmen 17 Ocak g�… |
|
onaylandı. Son yerel seçimlerde muhalefete geçen İstanbul Büyükşehir |
|
Belediyesi, Bakanlık ile 2018 yılında imzalanan kurumsal işbirliği |
|
protokolünden 2019 yılı sonunda çekildi. İstanbul Belediye Başkanı |
|
İmamoğlu, bir referendum önerisinde dahi bulundu. |
|
|
|
İBB’nin 10 Ocak günü Istanbul Kongre Merkezi’nde düzenlediği ve 3 bin … |
|
kişinin katıldığı çalıştayda İmamoğlu ile birlikte CHP Genel Başkan�… |
|
Kılıçdaroğlu ve İYİ Parti Başkanı Meral Akşener de konuşma yaptı. Pr… |
|
hakkında farklı kaynaklar tarafından üretilmiş dökümanları analiz eden |
|
ekonomist ve mühendisler, projenin ekonomik ve fiziksel boyutuna dair |
|
üzerine konuşulabilir net bir veri seti olmadığını çalıştay boyunca |
|
sıklıkla vurguladı. Bir katılımcı, Kanal İstanbul’un teknik anlamda bir |
|
proje olarak kabul edilmesinin bile kolay olmadığını söyledi: “Her proje |
|
bir sorun çözmek için yapılır, oysa bu projenin hangi sorunu çözmek |
|
istediğini anlamak bile mümkün değil.“ |
|
|
|
Kanal İstanbul’un çevre üzerindeki etkileriyse ayrı bir haberin konusu. |
|
Kanal gerçekleştiği takdirde İstanbul'un toplam su biriktirme kapasitesinin |
|
onda birini sağlayan Sazlıdere barajı ortadan kalkıyor, onda ikisini |
|
sağlayan Terkos lagünü ve yeraltı suları da tuzlanma riskiyle karşı |
|
karşıya. Terkos, Sazlıdere ve Küçükçekmece lagünü etrafındaki sazlık… |
|
göçmen ve yerli kuşların konaklama, üreme, beslenmesini sağlayan Önemli … |
|
Alanları. |
|
|
|
Kanal tüm bu özgün ekosistemleri geri dönüşü olmayacak bir şekilde orta… |
|
kaldıracak. Bölgenin jeolojik yapısı gereği, kanalın içinden geçtiği t… |
|
alanların taşıma kapasitesi de çok zayıf: Deprem anında heyelan ve |
|
toprakların sıvılaşma riskleri çok yüksek. Bölgenin ilave yapılaşmaya |
|
açılması, risklerin de artması anlamına geliyor. |
|
|
|
Peki bu kadar yüksek bir bedel ödenecek olan Kanal İstanbul’dan sağlanmas… |
|
beklenen fayda nedir? Bu sorunun yanıtı yok. |
|
|
|
Kayabaşı’nda yer alan arazi satış ofisindeki muhabbet koyulaşıyor. Bir |
|
yandan ekonominin tek merkezinin İstanbul olduğunu ve bu merkeze |
|
yoğunlaşmanın kaçınılmaz olduğunu söyleyen Özçelik, diğer yandan ger… |
|
muradını samimiyetle açık ediyor: Aslında İstanbul bitmiş, kendisi de |
|
buraya kazık çakacak değilmiş. Hayalinin, 10-15 yıl daha kanal boyundaki |
|
arazileri satıp, dünyalığını yapınca Erzurum'a köyüne dönmek ve orda … |
|
bulmak olduğunu ifade ediyor. Peki, ya bu kanal yapılmaz, buralara imar |
|
izni de çıkmaz ise, o zaman ne olacak? Bu tarlalara yatırım yapanların hali |
|
ne olacak? |
|
|
|
Murat Özçelik rahat bir şekilde cevaplıyor: “Haklısınız, yatırımcıl… |
|
risk almak demektir, o kadarını da öğrenecekler.“ |
|
|
|
20 Jan 2020 |
|
|
|
## LINKS |
|
|
 |
[1] https://www.youtube.com/watch?v=lq93qFLcv6k |
|
[2] https://xn--www-hfa.xn--resmigazete-ppadccc.xn--gov-hfa.xn--tr-4da/es%C2%AD… |
|
[3] https://www.izlesene.com/video/kanal-istanbul-projesi-tanitim-filmi/10170328 |
|
[4] https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/05/20120531-1.htm |
|
[5] https://www.youtube.com/watch?v=AdCmWJra8Pk&feature=emb_title |
|
|
|
## AUTOREN |
|
|
|
Orhan Esen |
|
|
|
## TAGS |
|
|
|
taz.gazete |
|
Toplum |
|
Politika |
|
taz.gazete |
|
|
|
## ARTIKEL ZUM THEMA |
