# taz.de -- Fehim Taştekin: „Erdoğan'ın istediği bu değildi“

	# taz.de -- Fehim Taştekin: „Erdoğan'ın istediği bu değildi“

	> Ortadoğu uzmanı gazeteci Fehim Taştekin ile Türkiye'nin „Barış Pınar…
	> operasyonu kapsamındaki planlarını, ABD'nin operasyondaki pozisyonunu ve
	> bölgedeki Kürt nüfusu bekleyen tehlikeleri konuştuk.

	Bild: Operasyona katılan „Özgür Suriye Ordusu“ militanları Tel Abyad'a …

	Türk Silahlı Kuvvetleri, Çarşamba akşamı Suriye'nin kuzeyinde, Suriye
	Demokratik Güçleri'ne (SDG) karşı askeri bir operasyon başlattı. Özgür
	Suriye Ordusu ile birlikte yürütülen ve “Barış Pınarı“ adı verilen
	operasyon, sınırda bir „güvenli bölge“ kurma amacını taşıyor. Opera…
	kapsamı, bölgede yaşayan Kürt nüfusu ve IŞİD tutsaklarının sorumluluğ…
	Türkiye'ye kalması gibi konular Türkiye ve Avrupa'da tepkilere yol açtı.
	Türkiye'nin bu hamlesinin arka planını ve bölgede yaratacağı sonuçları
	gazeteci Fehim Taştekin ile konuştuk.

	taz.gazete: „Barış Pınarı“ operasyonu ile amaçlanan nedir?

	Fehim Taştekin: Türkiye burada bir tampon bölge kurmak istiyor, ancak
	Erdoğan’ın kafasında oldukça geniş bir alan var. Operasyon, Türkiye-Sur…
	sınırının 480 kilometrelik bir hattında gerçekleşecek. Erdoğan bu hattan
	içeriye 32 kilometre boyunca uzanan bir bölge kurmak istiyor. Baas
	rejiminin, 1962’de Kuzey Suriye sınırındaki Kürt varlığını zayıflatm…
	kurduğu Arap kemerinden daha sert bir girişim bu. Erdoğan’ın planı burad…
	Kürtleri tamamen bölgeden silmek.

	Neden operasyona Tel Abyad ve Rasulayn arasındaki bölgeden başlandı?

	Müşterek harekat merkezi bu iki bölgedeki tahkimatı yok ederek savunma
	unsurlarını ortadan kaldırdı. Bir anlamda bölge mayından temizlenmiş old…
	Öbür taraftan bunlar Kürt yerleşimin çoğunlukta olmadığı yerler. Gözl…
	kestirmelerinin nedeni özellikle Tel Abyad'ın Arap yoğunlulu olmasıdır.
	Erdoğan Arap yerleşimlerinden direniş beklemediği için buraları kolay bö…
	olarak görüyor.

	Bu operasyon Suriye'de daha önce gerçekleştirilen operasyonlarla benzer
	sonuçlar mı doğurur?

	Fırat’ın doğusunda risk her açıdan daha büyük. Afrin, Kürtler açıs�…
	izole bir yerdi, etrafı kuşatıldıktan sonra operasyon iki ayda tamamlandı.
	Operasyonun yapıldığı sırada SDG, ABD ile birlikte Rakka ve Deyr ez Zor’…
	IŞİD’e karşı savaş veriyordu. SDG, ABD’nin telkinlerini ve Fırat’ın
	doğusundaki kazanımlarını göz önünde bulundurarak çekilme kararı almı…
	Şimdi ise Kürtlerin Suriye’deki tüm kazanımları risk altında. Bu açıd…
	daha farklı bir pozisyon alacaklar. SGD’nin Genel Komutanı Mazlum Kobani,
	“Savaşı yayarız“ diyor. Bu da tabloyu çok daha ağır bir hale getiriyo…
	IŞİD’e karşı savaşta 11 bin insanını kaybeden Kürtler burada Afrin be…
	bir tavır almazlar.

	Türkiye'nin tüm eleştiri ve ikazlara rağmen bu operasyonu başlatmasını n…
	bağlıyorsunuz?

	Türkiye Osmanlı'dan gelen demografi değiştirme geleneğini sürdürmek
	istiyor. Bunu Afrin’de yaptılar. Bu tamamen sömürgeci bir yaklaşım. Prat…
	uluslararası suçtur. Türkiye, Ortadoğu’daki barışı tehdit ediyor. Aynı
	zamanda kendisini de riske atıyor.

	Donald Trump birbiriyle çelişen açıklamalar yapmış olsa da, ABD’nin gen…
	anlamda operasyona izin verdiğini söylemek mümkün mü?

	Aslında ABD 114 kilometre uzunluğunda, 5, 9 ya da 14 kilometre
	derinliğindeki bir alanda tampon bölge yaratmak fikrinde. Türkiye’yi bu
	sınırlı bölgede oyalayıp, teskin etmeyi düşünüyor. Ancak Trump'ın
	Erdoğan’la tam olarak hangi çerçeveyi konuştuğunu bilemiyoruz. İlk etap…
	“Operasyona destek de engel de olmayacağız“ açıklaması yapıldı. Asl�…
	Erdoğan ile 2018 Aralık ayında gerçekleştirdiği telefon konuşmasında
	verdiği tepkinin de tekrarıydı bu. Trump’ın tavrı, Kongre'nin genel
	siyasetinin aksine esneklikler gösteriyor. Erdoğan bu yüzden Trump
	üzerinden plan kuruyor. ABD lideri, tıpkı Erdoğan gibi aynı zamanda iç
	siyasete de oyunuyor. Kendisine tepki gösteren Kongre’ye mesaj veriyor.

	ABD askerlerinin bölgeden çekilmesi Türkiye için ne anlama geliyor?

	Türkiye, ABD askerlerinin bölgeden tamamen çekilmesini değil, onların da
	bulunacağı bir alanda operasyon yürütebilmeyi bekliyordu. Trump, bunu
	gördüğü ve bildiği için “Ben çekiliyorum, ABD Türk askerine güvence
	olmayacak, Türkler başının çaresine bakacak,“ dedi. Aslında bu caydır�…
	bir mesajdı. Erdoğan’ın istediği bu değildi. Bu mesaj, Türkiye’nin sa…
	başka aktörlerle de yüz yüze gelebileceğini gösteriyor.

	Rusya, İran veya Suriye gibi aktörler mi bunlar? Bu ülkelerin operasyon
	karşısındaki tutumu nedir?

	ABD’nin Fırat’ın doğusundaki varlığı, Şam ve müttefiklerinin orada …
	olabilme olasılığını ortadan kaldırıyordu. Aslında Türkiye’nin, ABD�…
	planlarını bozan bir etken olarak devreye girmesi, Suriye, Rusya ve İran
	açısından son derece kullanışlıdır. Ancak onların da kaygıları var.

	Ne gibi kaygılar?

	Suriye Demokratik Güçleri, Astana zirvesinde bir “bölünme“ projesi olar…
	ele alınmıştı. Bu yaklaşım, aslında Türkiye’nin bölgede operasyon
	yapabilmesi için şartlı bir yeşil ışık anlamına geliyordu. Şart,
	Türkiye’nin orada kalıcı bir pozisyona kavuşmamasıydı. Bu yüzden bu
	ülkeler, Türkiye’nin köşeye sıkışmasından ve ABD’den destek alamama…
	memnun olsalar da, Türkiye’nin Suriye'ye girdikten sonra çıkmamasına dair
	kaygıları var. Bu durum Fırat Kalkanı operasyonundan sonra Azez-Cerablus-El
	Bab üçgeninde ve Zeytin Dalı operasyonundan sonra Afrin'de yaşandı. Türki…
	buralara yerleşip bölgeyi Türkleştirmeye girişti. Yollar, camiler, okullar
	yapıyorlar. Caddelerin, parkların adlarını değiştiriyorlar. PTT Şubeleri,
	polis teşkilatı gibi kurumlarla hiç çıkmayacakmış gibi davranıyorlar. �…
	yandan Irak Kürdistanında da Türkiye’ye ait askeri üslerin sayısı da 24…
	ulaştı.

	Kaygı uyandıran bir diğer konu da SDG kamplarında tutulan IŞİD’lilere ne
	olacağı. IŞİD’e karşı kazanılan zafer tehlikede mi?

	IŞİD’in saha hakimiyeti bitti gibi görünse de ideolojisi sürüyor. Bu
	ideoloji, El Kaide'nin melez bir versiyonu olarak Deyr ez Zor ve Rakka'da
	30 yıldır tutunuyor. Irak işgali sonrası, 2008'den itibaren burası
	temizlemeye başladı. Ancak hareket 2011’de yeniden aktif oldu. Şimdi bir
	kez daha aynı risk var. Öte yandan, El Hol kampında73 bin IŞİD’ci ailesi
	bulunuyor. Bunların 11 bini yabancı uyruklu, tamamı kadın ve çocuklardan
	oluşuyor. Roj kampında 1700 ve Ayn İsa’da da 1500 IŞİD’ci ailesi var. …
	bin erkek IŞİD savşçısı da hapishanelerde ya da özel tesislerde tutuluyo…
	Bunların kamp ve cezaevilerinden kaçma durumu var. Irak’ta bu deneyim iki
	kez yaşandı. Şimdi muhattap sadece Türkiye. Bunun rahatça üstlenilmesi ak…
	alır gibi değil. Elbette IŞİD’cilerin tutulduğu tesislerde operasyondan
	sonra neler olacağı sorusu da yanıt bekliyor.

	Operasyona yönelik Avrupa’dan gelen tepkiler hakkında ne söylenebilir?

	Erdoğan’ın planları arasında bir milyon mülteciye, Suriye'de
	yaşayabilecekleri bir alan yaratmak var. Geriye kalanları da Rakka ve Deyr
	ez Zor hattına yerleştirmek istiyor. Bu hem Kürtleri yok etme, hem de
	mültecilerden kurtulma planı. Bütün bunlar insani bir çaba gibi lanse
	ediliyor. Avrupa ise buna kanmıyor.

	AKP’nin bu savaş hamlesi iç politika açısından nasıl okunmalı?

	Sürdürülen savaşlar, tüm diktatörlerin ortak tavrıdır. İçeride durum
	iktidar açısından oldukça kötü. AKP'nin gücü, kurulması olası iki yeni
	parti ile kırpılacak. MHP Erdoğan’ı esir almış durumda. Bu nedenle sava…
	AKP için kullanışlı. “Dış tehdit“ söylemini büyütecekler.

	CHP, operasyon için hazırlanan tezkereye onay verdiği için eleştiriliyor.
	Sizin fikriniz nedir?

	AKP, CHP’yi kımıldayamaz hale getirdi. “Askerlerin burnu kanamasın“ di…
	CHP, askeri harekata onay verdi. HDP-CHP yakınlaşması da bu yolla bertaraf
	ediliyor. Savaş, iç siyaseti yeniden dizayn etmek için elverişli bir ortam
	sundu.

	Bu operasyon Türkiye’deki Kürtler açısından ne sonuçlar doğurur?

	Türkiye, ülkede yaşayan Kürtlere bir şey vermediği gibi, Suriye’dekiler…
	de kazanımlarını yok etmek istiyor. Halklar arasına ekilen bu düşmanlık
	daha da büyür. Yeni bir barış süreci imkansız hale geliyor.

	10 Oct 2019

	## AUTOREN

	Erk Acarer

	## TAGS

	taz.gazete
	Politika
	taz.gazete

	## ARTIKEL ZUM THEMA