 |
# taz.de -- Türkiye'de yargı sistemi: Hukuka inancını yitiren hukukçular |
|
|
|
> Türkiye'deki hukuk sisteminin 17 yıllık AKP iktidarı ile birlikte geldiği |
|
> noktayı, öğrenci, avukat, akademisyen ve yargıçlardan dinledik. |
|
|
 |
Bild: Türkiye, hukukun daha önce hiç görülmediği ölçüde araçsallaşt�… |
|
|
|
Gönül Gören 2014 yılında hukuk fakültesinde okumaya başladı. Kısa süre |
|
içinde hukuk fakültelerinin öğrencilere bir nitelik katmadan diploma |
|
dağıtan kurumlar olduğunu fark etti. Fakültede geçirdiği süre boyunca, |
|
okulda öğrendiklerini kendi politik bakış açısıyla bir araya getirmenin … |
|
geleceğini bu şekilde kurmanın yollarını arayan Gören'in hayatı, 2018 |
|
yılının Nisan ayında değişti. Dördüncü sınıfın finallerine hazırla… |
|
gerçekleştirilen bir gece operasyonu ile gözaltına alınan Gören, sonraki |
|
bir yılı cezaevinde geçirdi. Gerekçe, 2013-2014 yılları arasında, henüz… |
|
yaşından küçük bir lise öğrencisiyken katıldığı izinli gösteriler v… |
|
medyada yaptığı paylaşımlardı. |
|
|
|
Gören koğuşta mesleki faaliyetleri yüzünden içeri alınmış avukatlar ile |
|
birlikte kaldığını anlatıyor. Bir yıl boyunca 60'a yakın kişinin koğu�… |
|
gelip gittiğini ifade ediyor: „Tutukluların iddianamelerini okudukça |
|
bunların hukuki belgeler değil, çaresizlikle 1-2 saat içinde hazırlanmış |
|
kağıtlar olduğunu farkettim.“ Gören mahkemeye çıktığında ise savunma… |
|
mahkeme kararlarını tesir etmediğini, kararın çoktan verildiği hissine |
|
kapılıyor. Buna rağmen tutukluluğu boyunca kalan derslerinin sınavlarına |
|
cezaevindeyken giriyor. Şimdi yeni mezun bir hukukçu olarak avukatlık |
|
stajına başlamak üzere ancak hakkında hala devam eden dava yüzünden |
|
baro'nun kendisine avukatlık ruhsatı verip vermeyeceği de belli değil: |
|
„Artık bu durumun bireysel avukatlık çabalarıyla aşılamayacağını |
|
biliyorum.“ |
|
|
|
## 1,500'den fazla avukat yargılanıyor |
|
|
|
Türkiye'de hukuk fakültesi mezunu kişi sayısı son on yılda yüzde 70 |
|
oranında artmış olsa da bu oran, nitelikteki bir artışa işaret etmiyor. |
|
Ülke genelinde bulunan 79 hukuk fakültesi, yeterli sayıda öğretim |
|
elemanından yoksun bir halde yılda toplam 16 bin öğrenci kabul ediyor. |
|
Çoğunda devam zorunluluğunun bulunmadığı bu fakültelerde öğrenciler, |
|
fotokopicilerden aldıkları ders notlarıyla sadece sınav zamanları okula |
|
gidip mezun oluyorlar. Hukuka dair idealleri olan öğrenciler ise |
|
öğrencilikteki ilk birkaç yılın ardından hayal kırıklığına uğrayıp… |
|
akışa adapte oluyorlar. |
|
|
|
Mezun olup ruhsatını alan avukatlar içinse durum pek farklı değil. Türkiye |
|
Barolar Birliği'nin verilerine göre Türkiye'de 116 bin avukat var. Zira 116 |
|
bin avukatın geçimlerini sağlamak için piyasa koşullarında birbiri ile |
|
yarıştığı, pek çok avukatın düşük ücretlerle maaşlı çalıştığ�… |
|
avukatların hukukçuluğa ilkesel bir zeminden bakıp bunu bir kimlik olarak |
|
sahiplenmelerini beklemek kolay değil. Bunun yanı sıra Human Rights |
|
Watch'un verilerine göre Türkiye'de çoğu mesleki faaliyetlerle ilgili olmak |
|
üzere halihazırda 1500'ün üzerinde avukat yargılanıyor. |
|
|
|
## Türkiye'de avukatlık yerine Londra'da pizzacılık |
|
|
|
İsmini vermek istemeyen ve İstanbul'da sekiz yıldan beri avukatlık yapan 31 |
|
yaşındaki bir (kadın) hukukçu, hukuk sisteminin işlerliğine olan inancın… |
|
daha üniversite son sınıftayken kaybettiğini, meslekte geçirdiği her geç… |
|
günde ise bu karamsarlığa daha çok teslim olduğunu anlatıyor. Daha |
|
öğrencilik yıllarında iken hakim atamalarında çeşitli grup ve cemaatlerd… |
|
torpili olan kişilerin tercih edildiğine tanık olan avukat, siyasi yapıdaki |
|
değişmelerin işleyişi değiştirmediğini söylüyor: “O günden bu yana |
|
Türkiye’de değişen tek şey referanslar oldu. O dönemde yargıdaki tüm |
|
kurumlarda FETÖ egemen iken, cemaatin tasfiyesi ile mevcut iktidar |
|
aktörleri egemen oldu.“ |
|
|
|
Mevcut durumda iktidar yanlısı olmayan herhangi bir birey için hukuk |
|
güvenliği kalmadığını belirten bu avukata göre Türkiye'deki hukuk siste… |
|
iktidardan destek alabilen herkes için meşru olmayan durumları |
|
meşrulaştırma aracı haline dönüşmüş durumda: „Mesleğe ve hukuka ina… |
|
yitiren biz avukatlar, iktidara sırtını dayayarak hakim olan kişilerin |
|
vermiş olduğu yanlış kararlardan dolayı her geçen gün daha da yıpranmak… |
|
hatta özgüvenimizi yitirmekteyiz. Birçoğumuzun Türkiye’de avukatlık yap… |
|
yerine Londra’da pizzacılık, ABD’de kuryelik, Amsterdam’da garsonluk ya… |
|
gibi gelecek planları olduğunu üzülerek belirtiyorum.“ |
|
|
|
## Geriye kalan: Pragmatizm ve politik baskı |
|
|
|
Hukuk Fakültesinde 10 yıl Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi dersi anlattıktan |
|
sonra KHK ile işinden atılan akademisyen Ceren Akçabay, mevcut durumu |
|
hukukçunun hukukla kurduğu bağın zayıflamasıyla açıklıyor: „İktidar… |
|
hukuki meşruluk gibi bir kaygısı kalmadığında, hukukçular kendi rollerini |
|
reddettiğinde ve yargısal bağımsızlık ve tarafsızlık gibi kavramlardan |
|
örülü zemin ayaklarının altından kaydığında geri kalan şey basit bir |
|
pragmatik bakış açısı ve bitmek bilmez bir politik baskıdır.“ Bu durum… |
|
toplumsal mücadele açısından hukukun nasıl kullanılabileceği sorusuna ye… |
|
yanıtlar aramayı gerekli kıldığını belirten Akçabay'a göre „Gölgesi… |
|
korkan hukukçular için yapılacak fazla bir şey yok.“ |
|
|
|
Yargıçlar cephesinde de durum farklı değil. Pek çok yargıç Türkiye'de |
|
hukuk/siyaset ilişkisinin her zaman sorunlu olduğunu kendi deneyimlerinden |
|
biliyor. Ancak son yıllarda gerçekleşen erozyonun geçmişteki darbe |
|
dönemlerinde ya da tek parti iktidarlarında yaşananlardan farklı bir |
|
boyutta olduğunu belirtiyorlar. Otuz yıla yakın süre hakimlik yaptıktan |
|
sonra sürgün tehditleriyle baş başa kalan ve ardından mesleği bırakıp |
|
avukatlığa başlayan Yargıçlar Sendikası Eski Başkanı Mustafa Karadağ i… |
|
hakimlerin artık talimatla hareket eden birer memur haline geldiğinin |
|
altını çiziyor: „Yargı, iktidarın sopası işlevini görmeye başlarsa |
|
varılacak tek sonuç hakimlerin memurlaşmasıdır. Memurlaşan hakimin hukuku |
|
içselleştirmesi artık mümkün değildir. İçselleştirilen iktidarın |
|
bekasıdır.“ |
|
|
|
Karadağ'a göre hakim ve savcıların yetiştirilme usülleri de sorunun |
|
kalbinde yatan önemli etmenlerden: „Türkiye’de yaklaşık 15 yıldır yar… |
|
savcılar bizzat Adalet Bakanının emri altındaki Adalet Akademisi'nde siyasi |
|
iktidarın memuru olarak yetiştirilmektedir. Bu akademide akademisyenler |
|
yerine sağdan soldan devşirilen kişilerin tedrisatından geçmiş hukuk |
|
fakültesi mezunlarının bulunduğunu düşünürseniz, yargıç ve savcılar�… |
|
kadar kolay memurlaştırılabildiğini tahayyül edebilirsiniz.“ |
|
|
|
## „Kapanış seremonisine ihtiyaç var“ |
|
|
|
Demokrat Yargı Derneği Eşbaşkanı Orhan Gazi Ertekin, hukuk sisteminin |
|
işleyişi açısından AKP öncesi dönemin göstermelik adalet ve yargı |
|
jargonunun bile ağza alınamayacak durumda olduğunu belirtiyor: „Hakim ve |
|
savcılar kendi misyonlarını günlük adalet nakaratları ile idare etmeye |
|
çalışırken aslında tümü korkunç gerçeğin farkındalar. Bir adaletsizl… |
|
sorumlusu ve taşıyıcısı olduklarının da kaygılı bilgisine sahipler.“ |
|
Türkiye Adliyesini bir tapınma merkezine benzeten Ertekin, bu seneki adli |
|
yıl açılış töreninin yürütmenin başı olan Cumhurbaşkanlığı himaye… |
|
gerçekleşmesinin altını şu şekilde çiziyor: „Mevcut haliyle Türkiye y… |
|
sisteminin aslında bir kapanış seremonisine ihtiyacı var.“ |
|
|
|
Sonuç olarak, 17 yıllık AKP iktidarının geldiği noktada Türkiye, hukukun |
|
daha önce hiç görülmediği ölçüde araçsallaştığına tanık oldu. Ger… |
|
İnsan Hakları Mahkemesi'ne taşınan davalar, gerekse İnsan Hakları Derneği |
|
gibi kurumlar tarafından hazırlanan raporlar ise doğrudan hukuk sistemi |
|
eliyle gerçekleştirilen ihlallerin git gide arttığını gösteriyor. |
|
Üniversitelerden barolara, adliyelerden yargıç kürsülerine kadar uzanan bir |
|
döngü içerisinde, hukukun ilkelerine inanmayan ve onu siyasetin aracı yapan |
|
bir hukukçular rejimi, o zeminde yer alan tüm aktörlerin inançsızlığını |
|
pekiştiriyor. |
|
|
|
Ortaya çıkan bu tabloda, devletin hukuka uygun davranmasının nihai |
|
güvencesinin yasa değil, o yasayı uygulayacak ve hukuk sistemini işletecek |
|
olan kişilerin, siyasetin kendilerine biçtiği rolü reddedebilmeleri olduğu |
|
görülüyor. Bu noktada Gönül Gören'in sözleri hukuk sisteminin aktörleri… |
|
bir çağrı niteliğinde: „Zaman zaman umutsuzluğa sürükleniyorum. Ancak … |
|
o ruhsatı almayı ve avukatlık yapmayı çok istiyorum. Genç hukukçular ola… |
|
inanmaya çok ihtiyacımız var. Hala hukukun üstünlüğüne inanan baroları… |
|
birleşik hukuk mücadelesiyle bir şeyleri değiştirebileceğine inanıyorum.… |
|
|
|
17 Sep 2019 |
|
|
|
## AUTOREN |
|
|
 |
Eren Paydaş |
|
|
|
## TAGS |
|
|
|
taz.gazete |
|
Toplum |
|
Özgürlükler |
|
taz.gazete |
|
|
|
## ARTIKEL ZUM THEMA |
