| # taz.de -- İbiza Skandalı ve AB Seçimleri: Kemikleşmiş sağa karşı yeş… | |
| > RheinMain Wiesbaden Üniversitesi öğretim üyesi İlker Ataç, İbiza | |
| > skandalı'nın Avusturya ve Avrupa'daki yansımalarını ve muhtemel | |
| > sonuçlarını anlattı. | |
| Bild: Strache ve Gudenus’un İbiza adasında çekilen görüntüleri, Avustur… | |
| Mülteci ve yabancı düşmanı sağcı iktidarın ortağı faşist Avusturya | |
| Özgürlükçü Partisi’nin (FPÖ) başındaki Heinz-Christian Strache’ın … | |
| yılında katıldığı kokainli bir partide Rus işadamının yeğeni olduğu … | |
| edilen bir kadınla yaptığı pazarlığın basına sızması sağcı Avusturya | |
| hükümetinin düşmesiyle sonuçlandı. | |
| Avrupa Parlamentosu seçimlerinden kısa süre önce patlak veren skandal, | |
| başta Almanya olmak üzere Avrupa sağını kısmen de olsa frenledi. Strache … | |
| sağ kolu Johann Gudenus’un İspanya’nın İbiza adasında katıldığı gi… | |
| görüşmenin yedi saatlik kaydının sadece on dakikalık bölümü faşist FP… | |
| hükümet ortaklığından çekilmesine, koalisyonun büyük ortağı Avusturya… | |
| Partisi’nin başkanı ve başbakan Sebastian Kurz’un güvensizlik oyu almas… | |
| ve hükümetin düşmesine yetti. Avusturya ve belki de Avrupa tarihine İbiza | |
| skandalı olarak geçen olayın ülke içindeki ve Avrupa genelindeki etkisini, | |
| yansımalarını ve muhtemel sonuçlarını RheinMain Wiesbaden Üniversitesi | |
| Toplumsal Bilimler kürsüsü öğretim üyesi İlker Ataç’tan dinliyoruz. | |
| Bu yazı ilk önce [1][birartıbir]'de yayınlanmıştır. | |
| Irkçılığıyla bilinen Avusturya Özgürlükçü Partisi (FPÖ) düne kadar | |
| iktidarın koalisyon ortağıydı. Fakat bu ortaklık, FPÖ’nün başındaki | |
| Heinz-Christian Strache’ın iki yıl önce kokainli bir toplantıda, bir Rus | |
| işadamının yeğeniyle yaptığı “ahlâksız pazarlığın“ videosu orta… | |
| bitti. Yedi saatlik olduğu söylenen gizli kamera kaydının çok azının | |
| kamuoyuna yansıması sağ iktidarı sarsmaya yetti. Avusturya siyasi tarihine | |
| İbiza skandalı olarak geçen olay tam olarak neydi ve sağ siyaset açısınd… | |
| sonuçları ne oldu? | |
| İlker Ataç: Ekim 2017’deki ulusal seçimlerden Avusturya Halk Partisi (ÖVP) | |
| birinci çıktı. Partinin genel başkanı Sebastian Kurz, aşırı sağcı | |
| Strache’ın partisi FPÖ (Avusturya Özgürlük Partisi) ile koalisyona gider… | |
| hükümeti kurdu. Dolayısıyla Strache, skandal ortaya çıkana kadar başbakan | |
| yardımcısıydı. Strache’a söz konusu skandal partide eşlik eden Johann | |
| Gudenus da FPÖ’nün Meclis grup başkanıydı. Gudenus daha önce partisinin | |
| Viyana temsilcisiydi ve parti içindeki aşırı sağın da başını çekenler… | |
| Bu ikisi, ulusal seçimden önce İspanya’nın İbiza adasında bir Rus | |
| milyarderinin yeğeni olduğu iddia edilen bir kadınla uzun bir görüşme | |
| gerçekleştiriyorlar. Ne hikmetse bu yedi saatlik görüşmenin on dakikalık | |
| kaydı şimdi ortaya çıktı. Skandalı ifşa eden, Der Spiegel dergisi ve | |
| Süddeutsche gazetesinin dahil olduğu Alman medyası. | |
| Görüşme esnasında, masanın üstünde beyaz çizgi olarak görünen şeyin … | |
| olabileceği üzerine varsayımlar yapıldı. Strache ve Gudenus’un aşırı | |
| alkollü olduğu ise açık. Görüşmede Strache, Rus işadamının yeğeni ol… | |
| söylenen kadına, Avusturya’nın yüksek tirajlı, sağcı Kronen Zeitung | |
| gazetesini satın almasını teklif ediyor. Hatta 2017 seçimlerini işaret | |
| ederek, bu gazeteyi seçimden hemen önce alması halinde oradaki birkaç | |
| gazetecinin atılıp yerine başka gazetecilerin alınabileceğini, bu gazetenin | |
| desteğiyle FPÖ’nün birinci sıraya yükselebileceğini söylüyor. Aynı z… | |
| Rus işadamının, FPÖ’ye 500 bin ila 2 milyon euro arasında bağış yapma… | |
| durumunda, kamu ihalelerini almasında yardımcı olunacağı vaadinde | |
| bulunuyor. | |
| Bunun Avusturya’daki yankısı nasıl oldu? | |
| Demokratik toplum açısından bakıldığında, özellikle siyasi partilerin | |
| devlet gücüyle ilişkileri bakımından çok sıkıntılı söylemler olduğu… | |
| Avusturya’nın tek gündem maddesi haline geldi. Video 17 Mayıs cuma günü, | |
| akşam üzeri yayınlandı. Ertesi gün Strache, yirmi dakikalık bir basın | |
| toplantısında kamuoyundan, eşinden ve birkaç şahıstan özür dileyerek | |
| görevinden istifa etti. Fakat bunu yaparken de kendisine komplo kurulduğunu | |
| söyledi. Gudenus ise hem görevinden hem de partisinden istifa etti. FPÖ | |
| ise, tam seçim öncesine denk getirilen bu skandalı, Avrupa’da kendilerinin | |
| güçlenmesini istemeyenlerin bir komplosu olarak değerlendirdi. Böylece | |
| skandalı tipik bir sağcı popülist söylem üzerinden mağduriyete, | |
| Almanya’daki “solcu“ gazetelerin tezgâhına bağladılar. | |
| Bu söylem başta sağ taban olmak üzere Avusturya kamuoyunda nasıl karşıla… | |
| peki? | |
| İbiza skandalının ortaya çıkmasından hemen sonra, geçen hafta sonu yapı… | |
| AB Parlamentosu seçimleri buna dair bir fikir verebilir. FPÖ 2014’teki AB | |
| seçimlerinde yüzde 19,7 oy almıştı. Bu sefer aldığı oy ise yüzde 17,2 … | |
| 2017’deki genel seçimlerde kaç oy almıştı? | |
| Yüzde 26 oy almıştı. İbiza skandalı öncesinde yapılan kamuoyu | |
| araştırmalarında FPÖ’nün AB Parlamentosu seçimlerinde yüzde 23-25 oran… | |
| oy alması bekleniyordu. Dolayısıyla, aslında oylarında yüzde 6-8 oranında | |
| düşüş olduğu söylenebilir. Ama tabii İbiza skandalının büyüklüğü … | |
| alındığında, bu oy düşüşünün daha yüksek olması beklenirdi. | |
| Düşüşteki azlığı neye bağlamak lâzım? | |
| FPÖ’nün Avusturya’da kemikleşmiş bir tabanının oluştuğu, ne yaparsa… | |
| belirli bir kesimin oylarını almaya devam edeceği görülüyor. Bu da aşır… | |
| sağın, yabancı düşmanlığının, ırkçılığın ne kadar ön planda old… | |
| gösteriyor. FPÖ zaten sistem karşıtı olduğu için böyle bir komplonun | |
| kurbanı olduğu propagandası yapıyor. Seçmenlerin bir kısmının FPÖ’y�… | |
| sebebi de bu zaten. | |
| İbiza skandalının arkasında kim veya kimler var sizce? | |
| Halen bilinmiyor, ama skandal sonrasında bile FPÖ’nün ciddi bir oy kaybı | |
| yaşamaması, kemikleşmiş oy tabanının göstergesi. Öte yandan Avrupa | |
| Parlamentosu seçimlerinde en çok korkulan şey, aşırı sağın | |
| kuvvetlenmesiydi. Bunun önlenmesi gerektiğine dair bir toplumsal akım da | |
| vardı. Seçim sonuçları, aşırı sağın korkulduğu kadar güçlenmediğini | |
| gösterdi. Çünkü Avrupa kamuoyu da bu konuda temkinli davrandı ve katılım | |
| oranı yirmi sene sonra ilk defa yüzde 50’nin üzerinde oldu. Böylece gör�… | |
| ki, seçime katılım oranı arttığında aşırı sağ kuvvet kazanamıyor. B… | |
| aynı zamanda Avrupa Birliği kurumlarına olan güvenin ve bu kurumların | |
| meşruiyetinin artmasına yol açar. | |
| İbiza skandalının Avrupa genelinde bir etkisi oldu mu? | |
| Bu konu tartışılıyor. Almanya’daki aşırı sağ parti AfD, Avrupa Parlam… | |
| seçimlerinde yüzde 10,5 oy aldı. Böylelikle 2017 Almanya federal | |
| seçimlerinde aldığı oy oranının altında kalmış oldu. AfD’nin FPÖ ile | |
| organik bağlantıları var. İbiza skandalı aşırı sağın demokratik değe… | |
| paylaşmadığını kamuoyuna gösterdi. Dolayısıyla, İbiza skandalının | |
| Almanya’daki istikrar odaklı sağ seçmen üzerinde negatif etki yarattığı | |
| görülüyor. Aynı zamanda İtalya’da, Matteo Salvini’nin Lega’sı ilk k… | |
| 33 oy oranına ulaştı ve Avrupa’nın aşırı sağ kanadına lider olabilec… | |
| iddia etti. | |
| Fransa’daki faşist Ulusal Birlik Partisi (RN) lideri Marine Le Pen, İbiza | |
| skandalı sorasında yaptığı açıklamada, bu olayın kendilerini | |
| etkilemeyeceğini söylemişti. Nitekim Avrupa Parlamentosu seçimlerinde RN | |
| yüzde 23 civarında oy aldı. | |
| Hatta oylarında bir düşmeden bahsetmek mümkün; RN 2014’teki Avrupa | |
| Parlamentosu seçimlerinde yüzde 25’e yakın oy almıştı. Dolayısıyla İ… | |
| skandalı daha ziyade Almanya’daki aşırı sağı etkilemiş. Ulusal dinamik… | |
| baskın olduğu Fransa’da ise, aşırı sağ gücünü muhafaza etti. Yine de, | |
| RN’nin Macron’dan daha fazla oy olması önemli. Aynı zamanda merkez sağ … | |
| merkez sol partiler, Almanya’da olduğu gibi büyük oranda oy kaybettiler. | |
| Yeşiller iki ülkede de kazandı. | |
| İbiza skandalından sonra Avusturya hükümetinde nasıl bir yarılma yaşand�… | |
| İktidardaki ÖVP, bu skandalın içişleri bakanlığı tarafından soruşturu… | |
| gerektiğini, dolayısıyla FPÖ’lü bakanın istifa etmesini talep etti. | |
| İçişleri bakanı bu talebi kabul etmedi. Başbakan, cumhurbaşkanının belli | |
| bir bakanı görevden almasını talep edebiliyor. Nitekim Kurz, içişleri | |
| bakanını görevden alması için başvuruda bulundu. Bunun üzerine dışişl… | |
| bakanı hariç FPÖ’nün hükümetteki beş bakanı istifa etti. | |
| Dışişleri bakanı niye kaldı? | |
| FPÖ’yle bakanlığa gelmiş, ama FPÖ’lü olmayan bir bakandı ve “göre… | |
| edeceğim“ dedi. Bunun üzerine Kurz, azınlık hükümeti kuracağını, bo�… | |
| koltuklara da bürokratları atayacağını söyledi. Ardından da Yeşiller’… | |
| türemiş küçük bir parti, önce başbakana karşı, sonrasında sosyal demo… | |
| parti (SPÖ) hükümete karşı güven oylaması talep etti. Bu talep FPÖ’n�… | |
| desteğiyle kabul edildi. | |
| 27 Mayıs Pazartesi günü yapılan güven oylamasının sonuçları ne oldu? | |
| FPÖ, SPÖ ve Yeşiller’den türeyen partinin oylarıyla birlikte hükümet | |
| düşürüldü. Bunun üzerine geçici hükümet kuruldu. Bir sonraki süreçte… | |
| ayındaki seçimlere kadar görevi yürütecek ikinci bir geçiş hükümeti g�… | |
| gelecek. | |
| İbiza skandalının ırkçı FPÖ ile sağcı ÖVP arasında yarattığı ihti… | |
| olarak Avusturya sağının geleceğe yansıyacak bir krizi anlamına geliyor m… | |
| Şu anda aralarındaki çelişkiler ve ihtilaflar öne çıkmaya başladı, ama | |
| eylül ayında yapılacak seçimlerden sonra, ÖVP ve FPÖ tarafından tekrar | |
| koalisyon hükümeti kurulması kimseyi şaşırtmaz. Zaten İbiza skandalının | |
| Avrupa Parlamentosu seçimlerine etkisi de bu ihtimali kuvvetlendiriyor. | |
| Sonuçta FPÖ yüzde 2 oy kaybetti, ama ÖVP de oylarını beş-altı puan | |
| artırarak neredeyse yüzde 35’e yükseltti. Sebastian Kurz, zor politik | |
| durumlardan yararlanmayı başarıyor. Topluma belli bir istikrarı ancak | |
| kendisinin ve siyasi partisinin verebileceğinin altını çiziyor ve şu mesaj… | |
| veriyor: “Her zaman skandala neden olan FPÖ yerine beni seç.“ Ve Avrupa | |
| Parlamentosu seçimlerinde ÖVP’nin özellikle bu aşırı sağa oy veren | |
| seçmenlerden oy aldığını görüyoruz. Aslına bakarsanız, FPÖ'yi hüküm… | |
| getiren ve kilit bakanlıklara sahip olmasını sağlayan, ÖVP genel başkanı… | |
| başbakan Sebastian Kurz. Ve aslında aşırı sağ partiyi koalisyon ortağı | |
| yaparak, bu krizin sorumlularından biri oldu. Kurz bir yandan FPÖ’yü | |
| eleştirirken, diğer yandan ÖVP ve FPÖ'nün içerik açısından birbiriyle … | |
| iyi uyduğunu ve son bir buçuk yıl boyunca birlikte çok iyi çalıştıklar�… | |
| tekrar tekrar vurguluyor. SPÖ ile büyük bir koalisyonun ise ülkeyi çıkmaza | |
| sokacağını, bir seçenek olmadığını söylüyor. | |
| İbiza skandalı Avusturya’daki sosyal demokratlar lehine bir sonuç doğurdu | |
| mu peki? | |
| Sosyal Demokrat Parti yüzde 24 ile bir önceki Avrupa Parlamentosu | |
| seçimlerindeki aynı oy oranında kaldı, iki yıl önceki seçimlere göre de | |
| yüzde 3 oranında düştü. İbiza skandalından sonra sosyal demokratların oy | |
| kazanması beklenirken bundan faydalanamadılar. Bunun da farklı açıklamalar… | |
| var. Sosyal Demokrat Parti (SPÖ) 2006 ile 2017 yılları arasında ÖVP ile | |
| kurdukları siyasi koalisyonun ortağıydı. Bir buçuk senedir muhalefet | |
| partisi. Ama bu rolü üstlenirken, devlet partisi rolünden çıkıp kendisini | |
| toplumsal hareketlerle birleştiren sol bir parti niteliğine kavuşma | |
| konusunda zorluklar çekiyor. Özellikle neoliberal ve sağcı politikaların �… | |
| planda olduğu, sosyal haklar konusunda geri adımların atıldığı bir dönem | |
| oldu son bir buçuk sene. Sosyal Demokrat Parti bu koşullarda sol bir | |
| hareketin taşıyıcısı, sosyal hakları savunan bir parti haline gelemedi. | |
| 2017 seçimleri çok önemliydi. FPÖ oylarını 5,5 puan artırarak yüzde 26�… | |
| ulaşmıştı. Halkçı Parti oylarını yüzde 24’ten yüzde 31,5’a çıka… | |
| Avusturya’da sağ blok, hiç bu kadar kuvvetli olmamıştı. Toplam 183 | |
| sandalyenin 103’ünü sağ blok kazanmıştı. | |
| Bunu besleyen etken ne? | |
| 2015 yılında mülteci krizi olarak da nitelenen göç hareketi, aşırı sağ… | |
| güçlenmesinin önemli bir nedeni. Mültecilerin Macaristan ve Slovenya | |
| üzerinden Avusturya’ya ve devamında Almanya’ya geçmesinin, egemenlik | |
| meselesinin yeniden ulusal sınırlar ve kimlikler üzerinden kurulmasına, gö… | |
| ve mülteci konularında güvenlikçi ve ırkçı bir dil üzerinden konuşulma… | |
| yol açtığını görüyoruz. Aslında 2015 sonbaharından 2016 başına kadar | |
| Avusturya hükümeti, daha ziyade Almanya çizgisine yakın duruyordu. | |
| Mülteciler konusunda liberal, “hoşgörü“ kültürünü savunan, sınırl… | |
| geçici ve kontrollü olarak açan bir siyaset izliyordu. Fakat 2016 yılının | |
| başından itibaren, yani Almanya’dan çok önce bu siyasi yönünü değişt… | |
| Entegrasyon, egemenlik ve güvenlik konularını ön plana çıkarmaya başlad�… | |
| dönemde Kurz dışişleri bakanıydı. Kurz, bu dönemde mülteci hareketlerine | |
| karşı Balkan rotasını kapatma misyonunu üzerine aldı ve bunu uyguladı. 2… | |
| seçimlerinde girerken Kurz, Avrupa'ya göç yollarını kapatan bakan olarak | |
| kendisini öne çıkardı. Aynı zamanda, Avrupa’nın başka bir ülkesinde y… | |
| AB vatandaşlarının sosyal yardımlarını kısıtlamayı ve Avusturya'da ya�… | |
| yabancıların yardımlardan muaf tutulmasını önerdi. Bu konuda, sosyal | |
| yardımların sadece Avusturya vatandaşlarına verilmesi gerektiğini savunan | |
| FPÖ ile ortak bir noktada duruyorlar. | |
| ÖVP-FPÖ koalisyonunun Avusturya’daki ekonomik-siyasi uygulamaları ne tür | |
| sonuçlar yarattı? | |
| Son 18 aylık iktidarlarında otoriter bir popülizmin ülkeye hâkim olduğu | |
| söylenebilir. Sosyal yardım oranları kısıldı. Esnek iş yasası getiriler… | |
| azami çalışma saati 12’ye çıkarıldı. Orta ve orta-üst sınıf lehine … | |
| reformları yapıldı. Kurumsal vergi oranları düşürüldü. ÖVP, FPÖ ile | |
| karşılaştırıldığında, çok daha neoliberaldir. İki siyasi parti birlik… | |
| neoliberal politikaların Avusturya ölçeğinde uygulanmasına önayak oldular. | |
| Özellikle göç alanında pozisyonları çok uyumlu. Sınır rejiminin | |
| sıkılaştırılması ve sınır dışı etme uygulamalarının ön plana çı… | |
| dönemdi. Aynı zamanda mülteci başvurusu yapma şartları ve yabancılar iç… | |
| aile birleşimi koşulları zorlaştırıldı. Göçmenlerin ve mültecilerin s… | |
| haklarında kısıtlamalar yapıldı. Mesela mültecilerin eşit sosyal haklara | |
| sahip olmaları için belli seviyede Almanca bilmeleri şartı getirildi. Aynı | |
| zamanda, hükümet kabinesinde silahlı kuvvetlerin, ordunun, polis gücünün … | |
| istihbarat teşkilatının kontrolü aşırı sağcıların elindeydi. Keza bu | |
| süreçte siyasi elitler içinde antisemit ve ırkçı söylemlerin tekrarland�… | |
| skandallar ortaya çıktı. Elbette muhalefette oldukları kadar açık bir ır… | |
| ve milliyetçi söyleme başvurmasalar da bu öğeleri iktidarın içine | |
| taşıdılar. Bu süreçte Sebastian Kurz “suskun başbakan“ olarak anıld�… | |
| FPÖ’nün tüm skandallarına rağmen, kendi iktidarını muhafaza etmek için | |
| suskun kaldı. | |
| “Avrupa’da sağ yükselişte“ gibi bir cümle ezber halini aldı ve Avust… | |
| bunun çok tipik örneği. Fakat bir yandan da sağa, mülteci düşmanlığın… | |
| ırkçılığa karşı yükselen bir mücadele var. Sağın geneli aşırı sa�… | |
| saldırganlığını sessiz kalarak desteklerken, sosyal demokratların da | |
| ırkçılığa bariyer koymaya çalışan solun veya liberallerin yanında çok… | |
| durmadığı söyleniyor. Sizce yükselen sağa karşı yükselen bir solun | |
| koşulları oluşuyor mu? | |
| Göç konusu, 1990’lardan beri Avrupa’nın sosyal ve sembolik olarak bölen… | |
| Avusturya için konuşursak, Sosyal Demokrat Parti 2015 yılından sonra çok | |
| bocaladı, göç konusu toplumu olduğu gibi partiyi de ikiye ayırdı. Bir | |
| yandan mültecilerin yanında duran, “hoşgörü“ kültürünü savunan, to… | |
| olarak liberal bir duruşu benimseyen, karşıtları tarafından kozmopolit | |
| olarak nitelendirilen bir duruş, diğer yandan ulusal sınırların yeniden | |
| kurulması taraftarı olan, göçmenlerin gelmesine ekonomik ve kültürel | |
| sebeplerden dolayı karşı olan ve merkez siyasi partilere mesafeli duran bir | |
| grup var. Her ne kadar göç ve mültecilik meselesinin ekonomik bir etkisi | |
| olsa da, kamusal tartışmaların merkezinde kültürelci bir bakış açısı | |
| baskın. 2016 yılının başından beri bu tartışma sosyal demokrat partiyi | |
| böldü ve parti baskın olan ulusal ve ırkçı söylemin dışına çıkmakta | |
| zorlandı. | |
| Bunu Almanya örneğinde de görebiliriz. Almanya’da Sol parti içinde de | |
| göçmenlerden yana ve göçmenlere karşı diye ayrışan ve kuvvetli bir sol | |
| duruş için gerekli altyapıyı sunamayan bir tartışma oldu. Aslında radikal | |
| sol ve yerel düzeyde farklı girişim ve sosyal hareketler mülteciler ve göç | |
| konusunda yeni açılımlar yapabildiler. “Solidarity Cities“, dayanışmac… | |
| şehirler buna bir örnek. Diğer yandan sol hareket bunu kendi tabanına | |
| anlatmakta zorluk çekti. Ve bu mesela Almanya’da yer yer AfD’nin sol | |
| partiden oy devşirmesine yol açtı. Aynı zamanda Viyana'da eylül ayından | |
| beri radikal ve bağımsız sol hareket yer yer sendikanın katılımıyla her | |
| perşembe sokağa dökülüyor. Özellikle geçen hafta hükümet krizine karş… | |
| binlerce kişi sokağa döküldü ve enerjisi yüksek, sokakları inleten | |
| yürüyüşler düzenlediler. Solun merkez Avrupa’daki en büyük sorunların… | |
| biri, ekonomik ve sosyal meseleleri toplumsal tartışmaların merkezine | |
| koyabilme yetisi. Son birkaç aydır toplumsal ekoloji hareketinin özellikle | |
| refah seviyesi yüksek, Batı ve Kuzey Avrupa şehirlerinde tekrardan ön plana | |
| çıktığını görüyoruz. Bunun etkilerini Avrupa Parlamentosu seçimlerinde… | |
| gördük. Mesela Almanya’daki Yeşiller Partisi, Avrupa Parlamentosu | |
| seçimlerinde oy oranını yüzde 10’dan yüzde 20’ye çıkardı. Avusturya… | |
| sorunlar yaşayan Yeşiller 2014 sonuçlarına yakın oy almayı başardı. | |
| Büyük Britanya ve Fransa’da “yeşil bir dalga“ olduğunu görüyoruz. H… | |
| kadar AB seçimleri sosyal hareketlerin nabzını tutmak için çok iyi bir | |
| örnek olmasa da, merkez sağ ve sol partilerin bu konuda radikal adım | |
| atmaktan kaçınmaları, özellikle gençler tarafından kabul edilebilir | |
| bulunmuyor. “Friday for Future“ hareketinin Avrupa’nın önemli şehirler… | |
| ekoloji konusunu toplumsal tartışmaların merkezine yerleştirmekte önemli | |
| işlevi var. Aslında solun krizi sürüyor. Toplumsal ekoloji hareketi | |
| bağlamında yaşanan heyecan, solun toplumsal olarak güçlenmesine yol | |
| açabilecek mi? Bunu önümüzdeki aylar gösterecek. | |
| 5 Jun 2019 | |
| ## LINKS | |
| [1] https://www.birartibir.org/siyaset/339-kemiklesmis-saga-karsi-yesil-dalga | |
| ## AUTOREN | |
| Irfan Aktan | |
| ## TAGS | |
| taz.gazete | |
| Politika | |
| ## ARTIKEL ZUM THEMA |