 |
# taz.de -- Türkiye'nin plastik ithalatı: Çöp satın almak ayrıştırmakta… |
|
|
|
> Türkiye'nin aylık plastik çöp ithalatı 2016'de 4 bin ton iken, 2018'in |
|
> başında 33 bin tona yükseldi. Geri dönüşümün önündeki engelleri ve |
|
> sonuçlarını Doç. Dr. Sedat Gündoğdu'yla konuştuk. |
|
|
 |
Bild: „Toplanmayan, gömülen, depolanan her çöpün en sonunda gideceği ye… |
|
|
|
Greenpeace'in 2016-2018 [1][dünya plastik atık ticareti verileri] raporuna |
|
göre, Çin'in yurt dışından atık ithal edilmesini yasaklamasının ardınd… |
|
plastik ithalatı Endonezya, Hindistan ve Türkiye'ye kaydı. Plastik atık |
|
ihraç eden ülkelerin başında ise ABD, Almanya, İngiltere ve Japonya |
|
geliyor. Rapora göre, Türkiye'nin ithalatı 2016 yılının başında aylık … |
|
ton iken, 2018'in başında aylık 33 bin tona yükseldi. Türk Plastik |
|
Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı'nın 2017 yılı verile… |
|
göre Türkiye, plastik üretim kapasitesiyle Avrupa’da ikinci, dünyada ise |
|
altıncı sırada yer alıyor. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı�… |
|
(OECD) 2015 verilerine göre Türkiye çöplerin sadece yüzde 1’ini geri |
|
dönüşüme yolluyor. |
|
|
|
Türkiye'nin plastik ithalatını ve yaratabileceği sorunları Çukurova |
|
Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Su Ürünleri Temel Bilimleri Bölümü�… |
|
Doç. Dr. Sedat Gündoğdu'yla konuştuk. |
|
|
|
Avrupa’da en çok plastik üreten ikinci ülke olan Türkiye neden plastik |
|
ithal ediyor? |
|
|
|
Plastik çöp ticareti, dünya genelinde yaygın olarak gerçekleştirilen bir |
|
ticaret türü. Çoğunlukla batıdan doğuya doğru gerçekleşen bu ticaretin… |
|
nedeni, geri dönüşümün kendisiyle ilgili bir mesele. Çünkü başka ülke… |
|
daha ucuza dönüştürdüğü bir metadan bahsediyoruz. Haliyle gelişmiş ül… |
|
bununla uğraşmak yerine çevre yasalarının daha etkisiz olduğu gelişmekte |
|
olan ülkelere yolluyorlar bu çöpü. 1990’lardan beri yaygın olarak Çin |
|
tarafından gerçekleştirilen bu ticaret daha sonra Malezya, Endonezya, |
|
Filipinler, Hindistan ve Türkiye gibi ülkeler tarafından da |
|
gerçekleştirilmeye başlandı. Türkiye’nin çöp alma macerası da aslınd… |
|
yılının başında başlıyor. Bu anlamda İngiltere’den yoğun olarak plas… |
|
satın alınıyor. Türkiye bu çöpleri, geri dönüştürmesi daha az maliyet… |
|
diye satın alıyor. Çünkü Türkiye’nin kendi çöpü geri dönüşüme pe… |
|
değil. |
|
|
|
Neden değil? |
|
|
|
Çünkü Türkiye’nin etkili bir atık yönetim stratejisi yok. Belediyelerin… |
|
noktada karneleri çok zayıf. Çöpümüz kirli olduğu için bunun geri |
|
dönüştürülebilir hale gelmesi için ciddi masraf gerektiren, |
|
ayrıştırma/yıkama/kategorize etme gibi ön işlemlerden geçmesi lazım. |
|
Firmalar da bununla uğraşmamak için daha ucuz olan çöp satın alma işine |
|
girişiyorlar. Alınan bu plastikler geri dönüştürülüp, ham plastik ile de |
|
karıştırılarak tekrar plastik üretim sürecine dâhil ediliyorlar. İddial… |
|
bu yönde. Ancak kesin olarak ne olup bittiğini “ticari sır“ olarak |
|
adlandırdıkları için bilemiyoruz. Türkiye’de bu ticaret, devlet kontrol�… |
|
özel şirketler tarafından gerçekleştiriliyor. |
|
|
|
Türkiye içinde plastik atık toplamak çok mu masraflı? |
|
|
|
Türkiye'nin atık yönetim altyapısı oldukça yetersiz. Kendi atığını ka… |
|
topluyor, yani ayrıştırma oranı düşük. Büyükşehirlerin çöpleri kayn… |
|
ayrıştırmaya yönelik faaliyetleri çok zayıf. Vatandaş da ayrı konteynı… |
|
görmediği için ayrıştırma motivasyonuna sahip değil. Bu yüzden değerli |
|
atıkları toplama işini bireysel toplayıcılar ilkel yollarla |
|
gerçekleştiriyor. Özellikle mültecilerin gerçekleştirdiği ve kağıt |
|
toplayıcılığı olarak isimlendirilen sektör her geçen gün büyüyor. Bin… |
|
insan bu sektörden ekmek kazanıyor. Aslında belediyelerin yapması gereken |
|
bir iş, ancak belediyeler daha çok kaldırım ve asfalt ile meşgul oldukları |
|
için bu tür kamu hizmetleri başıboş bir şekilde ayrı bir sektöre dönü… |
|
|
|
Peki toplanabilen plastiklere ne oluyor? |
|
|
|
Bu konuyla ilgili bir veri yok. Ancak çeşitli özel kuruluşların basına |
|
verdikleri demeçlerden öğrenebiliyoruz bunu. TÜİK, en son 2016 yılında b… |
|
veri yayınlamış. O veriye göre tüm çöplerin sadece %1’i geri dönüş�… |
|
alınmış. Kalanı ya gömülmüş, ya yakılmış ya da depolanmış. |
|
|
|
İthalatın artması ülke içindeki plastiğin toplanmasına engel oluyor mu? |
|
|
|
Eğer ki geri dönüşüm firmaları daha fazla kâr ettiklerini düşünürler… |
|
içindeki kirli çöpü almaktan vazgeçebilirler. Çünkü olay ticari bir mes… |
|
Geri dönüşüm firmaları bu işi hayrına ya da çevreyi çok sevdikleri iç… |
|
yapmıyorlar. Daha fazla para kazanacaklarsa dışarıdan almayı |
|
düşüneceklerdir. Zaten yetersiz olan atık toplama meselesi böylelikle daha |
|
da içinden çıkılamaz hale gelebilecektir. Çin bu yüzden plastik çöp sat… |
|
almaktan vazgeçti çünkü artık çöpleri yönetemiyordu. Çin dünyanın en… |
|
çevresine sahip ülke. Akdeniz’in en kirli sahilleri de Türkiye’de. |
|
|
|
Plastik problemi Türkiye için ileride nasıl sorunlar açacak? |
|
|
|
Türkiye 2018 yılında 10.1 milyon ton civarında plastik üretti. Bunun 3 |
|
milyon tona yakını ambalaj. Plastik üreticileri bu miktarı artırmak için |
|
sürekli yatırım yapıyorlar, ancak bu plastiklerin kullanıldıktan sonraki |
|
akıbetleri konusunda hiçbir sorumluluk almamaları, üstüne başka ülkelerd… |
|
plastik çöp satın alıp bunun da bir kısmını iç piyasaya sürmeleri ger�… |
|
ürkütücü bir tablonun oluşmasına neden oluyor. Toplanmayan, ayrıştırı… |
|
ve yağışlarda denizlere akan bir çöp sorunu. Geçen son bahar İstanbul’… |
|
gerçekleşen aşırı yağışlar sonucu oluşan sel sularının üzerinden to… |
|
plastik çöp Marmara Denizi'ne aktı. Bunu canlı yayınlarda izledik. |
|
Toplanmayan, gömülen, depolanan her çöpün en sonunda gideceği yer |
|
denizlerdir. Eğer plastik bu hızla üretilmeye ve tüketilmeye devam edilirse |
|
ciddi bir plastik kirliliğiyle baş etmek mecburiyetinde kalacağız. |
|
|
|
Avrupa'da sistem farklı mı işliyor? |
|
|
|
Bu konuda ortada bir yanılsama olduğunu düşünüyorum. Örneğin Almanya ç… |
|
en iyi ayrıştıran ilk beş Avrupa ülkesinden biri, ancak anlaşılıyor ki … |
|
bir yanılsamadan ibaret, çünkü Almanya ayrıştırmak için topladığı pl… |
|
çöpü Malezya’ya satıyor. Böylelikle hem Almanya vatandaşları plastik |
|
çöplerini ayrı konteynırlara atarak çevreciymiş gibi yaşıyorlar hem de |
|
Almanya bunlar üzerinden dünyanın en çevreci ülkelerinden biri olmuş |
|
görünüyor. Yani bugün Almanya vb. ülkelerin çevresi temiz görünüyorsa … |
|
nedeni Malezya gibi ülkelerin Almanya’nın topladığı çöpleri satın |
|
almasından kaynaklanmaktadır. Aynı şey İngiltere için de geçerli. |
|
İngiltere’nin çevreciliği, Türkiye’ye sattığı çöplerden kaynaklan�… |
|
Türkiye sadece 2018 yılında İngiltere’den 80 bin ton plastik çöp satın |
|
almış. |
|
|
|
13 May 2019 |
|
|
|
## LINKS |
|
|
 |
[1] http://www.greenpeace.org/eastasia/Global/eastasia/publications/campaigns/t… |
|
|
|
## AUTOREN |
|
|
|
Uygar Gültekin |
|
|
|
## TAGS |
|
|
|
taz.gazete |
|
Toplum |
|
taz.gazete |
|
|
|
## ARTIKEL ZUM THEMA |
