 |
# taz.de -- 2022'ye kadar bir milyon mayın temizlenmeli: Türkiye'nin mayın h… |
|
|
|
> Topraklarında bir milyona yakın mayın bulunan Türkiye, Ottowa Anlaşması |
|
> uyarınca 2022'ye kadar mayınları temizlemeli. Son iki yılda temizlenen |
|
> toplam mayın sayısı 26 bin civarında. |
|
|
 |
Bild: Mayını diğer silahlardan daha da tehlikeli haline getiren, 75 yıl boy… |
|
|
|
Kasım Yüksel, 1997 yılında, henüz 12 yaşında bir çocukken Diyarbakır'd… |
|
köyünde okulun etrafında oyun oynuyordu. Toprağa gömülü bir fünyenin |
|
patlaması sonucu uzuvlarını kaybetti. Sağ gözünü ve sağ elinin iki |
|
parmağını kaybetti. Bir daha okula devam edemedi. „O günden sonra |
|
insanların bakışları beni hep rahatsız etti.“ diye anlatıyor. |
|
|
|
Bugün evli ve üç çocuk babası olan Yüksel, kendisine bağlanan 600 liral�… |
|
mağdur maaşıyla geçinmek zorunda; zira iş bulamıyor. Babasının maddi |
|
desteğiyle ayakta durabildiklerini söyleyen Yüksel, “Bu yaşıma geldim, |
|
evlendim… Ama hala babamın evinden ayrılacak maddi güvenceye sahip değili… |
|
diye özetliyor durumunu. Okulunun yakınında mayın tarlası olmasına bugün |
|
bile bir anlam veremeyen Yüksel, “O mayınlar hala orada duruyor ve ne |
|
etrafı güvenlik şeridiyle çevrili, ne de bir uyarı tabelası var,“ |
|
ifadelerini kullanıyor. |
|
|
|
## Bir milyon mayın |
|
|
|
Mayınsız Bir Türkiye Girişimi’ne göre Türkiye’de hala toprağa gömü… |
|
bin 312 adet mayın var. Mayınsız Bir Türkiye Girişimi, 1997’de Nobel Bar… |
|
Ödülü’ne layık görülen Uluslararası Mayın Yasağı Kampanyası’nın… |
|
bir sivil toplum kuruluşu. Kuruluşun amacı, 1999’da yürürlüğe giren ve |
|
devletlerin mayınsızlaşmasını öngören Ottowa Anlaşması’na 2004’te … |
|
olan Türkiye’yi, anlaşmanın gereklerine uyması için denetlemek. |
|
|
|
Mayınsız Türkiye Girişimi kuruluşun bir diğer amacı, mayınlar nedeniyle |
|
mağdur olan sivillerin topluma yeniden kazandırılmasını sağlamak. Girişi… |
|
yöneticisi Muteber Öğreten’e göre Türkiye’deki mağdurlara dair herhan… |
|
veri tabanı yok: “En büyük sorunlardan biri de bu. Onlara |
|
ulaşılamadığından, ihtiyaçlarına cevap verilemiyor.“ |
|
|
|
Türkiye’de, 10 binin üzerinde mayın mağduru olduğu tahmin ediliyor. |
|
İçişleri Bakanlığı’nın en son 2009’da yayınladığı bir rapora gö… |
|
mağdurların sayısı altı bin civarında. Öğreten, 100 kadar mayın mağdu… |
|
kendi imkanlarıyla tespit ettiklerini ve onlara ulaştıklarını anlatıyor. … |
|
insanlar arasında kentte yaşayanlar da, mezrada yaşayanlar da var. Çocuk |
|
yaştaki mayın mağdurları okula dönmek istemiyor. Gençlerin çoğu işsiz, |
|
yaşlılar da çalışabilecek ya da kendilerine bakabilecek durumda değiller. |
|
Öğreten şöyle diyor: “Yalnızca fiziki olgulardan da bahsetmek yetersiz. … |
|
insanların hepsi psikolojik travma da yaşıyor.“ |
|
|
|
## Toz bulutu dağıldığında |
|
|
|
35 yaşındaki, Batmanlı Adem Gülşen de mayın mağduru. Okul tatillerinde |
|
ailesine ait hayvanları otlatarak yaz tatilini geçiren Gülşen’in en sevdi… |
|
şey, ağzına bir ot parçası koyarak uçsuz bucaksız çimlere uzanmakmış. |
|
1996’da, 13 yaşındayken, bir gün yine çimlere uzanmış- sol dirseğinin |
|
altına saklanmış mayından habersiz. Bir anda büyük bir patlama sesi |
|
geldiğini, sonra da hiçbir şey duyamaz olduğunu anlatıyor. Koca bir toz |
|
bulutu, küçük çocuğun etrafını sarmış. Birkaç dakika sonra toz bulutu |
|
dağıldığında yaşadıklarını şu şekilde anlatıyor Gülşen: |
|
|
|
“Gözümü açtım ama göremiyordum. Sol gözüme şarapnel parçası isabet… |
|
Biraz daha zaman geçince yaralandığımı anladım. Ancak patlamanın |
|
sıcaklığıyla uzvumu kaybettiğimi fark edemedim. Biraz ileride duran akrabam |
|
koşup geldi, beni kucağına aldı. Gözlerimi açtığımda hastane odasında… |
|
|
|
Aylarca hastanede tedavi gören, kolunu sol dirseğinden itibaren kaybeden |
|
Gülşen de, Kasım Yüksel gibi öğrenim hayatına devam edememiş. Yıllarca |
|
büyük maddi sıkıntılar çekmiş. O da evli ve iki çocuğu var. Kısa sür… |
|
engelli kontenjanından resmi bir kuruluşta çalışmaya başlamış. |
|
|
|
## Mayını temizlemek, üretmekten daha pahalı |
|
|
|
Türkiye topraklarına iki farklı dönemde mayın döşendi. İlki, 1950’li |
|
yıllardaydı. Sınır geçişleri sırasında yaşanan vakalar bu yıllarda ba… |
|
ve 1970’lerin sonuna dek devam etti. Kamuoyunun „kaçakçı“ diye niteled… |
|
insanlar bu dönemde kollarını bacaklarını kaybettiler. İkinci, „terörle |
|
mücadele“ gerekçesiyle yapılan mayın döşeme süreciyse 1990’dan 1998�… |
|
sürdü. |
|
|
|
Türkiye’nin 2004’te imza attığı Ottowa anlaşmasına göre 10 yıllık … |
|
sınırları içerisindeki bir milyondan fazla mayını temizlemesi gerekiyor. |
|
Mayınsız Bir Türkiye Girişimi'nden Muteber Öğreten, Ankara’nın |
|
yükümlülüklerini yerine getiremeyişini şu sözlerle özetliyor: “Türki… |
|
2013’te Birleşmiş Milletler’e bir rapor sundu ve yükümlülüğünü yer… |
|
getiremeyeceğini duyurarak ek süre talebinde bulundu. Bu talep kabul gördü. |
|
Türkiye için artık son tarih 2022.“ Mayınsız Bir Türkiye'nin raporuna g… |
|
Türkiye, son iki yılda toplamda sadece 26 bin mayın temizledi. |
|
|
|
Öğreten, Türkiye’nin 2022’ye kadar yükümlülüklerini yerine getiremey… |
|
kanaatinde. Üç yıl içinde bir milyondan fazla mayının imha edilmesinin pek |
|
de mümkün olmadığını söylüyor. Bir mayının topraktan çıkarılıp im… |
|
edilmesinin iki bin 500 lira maliyeti olduğu bilgisini veren Öğreten, bu |
|
ücretin, mayının üretim maliyetinden çok daha fazla olduğuna dikkat |
|
çekiyor: |
|
|
|
“Mayınları temizlemenin maliyeti çok yüksek. Elbette hiç temizlenmiyor da |
|
değil. Suriye sınırının güvenliğini sağlamak için doğu ve güneydoğu… |
|
duvarlar örülüyor. İşte bu duvarları örebilmek için mecburen mayınlar�… |
|
temizliyorlar. İşin aslı, askerlerin geçiş yerleri mayınlardan |
|
arındırılıyor ama genel bir temizlik ve temizlenen toprakların yeniden |
|
sivillerin kullanımına açılması gibi bir şey söz konusu değil.“ |
|
|
|
## 75 yıl aktif olarak kalıyor |
|
|
|
Mayın temizliği, maliyetli olduğu kadar meşakkatli de bir iş. Öğreten bu… |
|
„arkeologların bir antik kenti oraya çıkarmaya çalışmaları gibi zor bi… |
|
olarak tanımlıyor: „Minik fırçalarla toprak temizlenerek çıkarılıyor.… |
|
|
|
Dünyadaysa toprağa gömülü en fazla mayın Afganistan’da bulunuyor. Kambo… |
|
ve Vietnam’da da savaşlardan miras kalan çok sayıda mayın var. Öğreten�… |
|
uluslararası raporları referans göstererek verdiği bilgiye göre Almanya ve |
|
Fransa’da da İkinci Dünya Savaşı’ndan kalan ve temizlikleri halen devam |
|
eden mayınlar bulunuyor. Mayını diğer silahlardan daha da tehlikeli haline |
|
getirense, döşendiği topraklarda sel ya da toprak kayması gibi afetler |
|
meydana gelmediği sürece 75 yıl boyunca aktif olarak kalabilme özelliği. |
|
|
|
Öğreten, bu özelliği nedeniyle devletlerin sınır hatlarına mayın döşe… |
|
tercih etmesini, birkaç 2016'da Türkiye sınırını pasaportsuz geçmeye |
|
çalışırken mayına basan Suriyeli bir mağdurun sözleriyle özetliyor: “… |
|
ben sınırı pasaportsuz geçerek bir suç işledim. Ama hangi suçun cezası … |
|
ömür boyu sürer ki?“ |
|
|
|
21 Nov 2018 |
|
|
|
## AUTOREN |
|
|
 |
Tunca Öğreten |
|
|
|
## TAGS |
|
|
|
taz.gazete |
|
Toplum |
|
taz.gazete |
|
|
|
## ARTIKEL ZUM THEMA |
