 |
# taz.de -- Yayınevleri zorda: „4 bin lira olan kitabın maliyeti 7 bin lira… |
|
|
|
> Yaklaşık otuz yıldır kağıt ithal eden Türkiye yayıncılık sektörü,… |
|
> lirasının dolar karşısında değer kaybetmesi ile birlikte kriz yaşıyor. |
|
|
 |
Bild: Yayıncı Özcan Sapan |
|
|
|
İstanbul Kadıköy'ün en işlek caddesinde (Altıyol) bulunan Çiviyazıları |
|
Yayınevi, Türkiye’de yayın yapan yüzlerce yayınevinden sadece biri. Yerli |
|
ve yabancı araştırma, inceleme, tarih, edebiyat alanında eserler basan |
|
yayınevi, Türkiye’de yaşanan kağıt krizi nedeniyle kapanma riskiyle kar�… |
|
karşıya. |
|
|
|
Yaklaşık otuz yıldır kağıt ithal eden Türkiye yayıncılık sektörü, T… |
|
lirasının dolar karşısında değer kaybetmesi ile birlikte kriz yaşıyor. |
|
|
|
Sektörün döviz kurundan bu denli çok etkilenmesinin bir sebebi de Türkiye |
|
Selüloz ve Kağıt Fabrikaları A.Ş.'nin (SEKA) özelleştirilmiş olması. 1… |
|
yılında kurulan SEKA, 1998 yılında özelleştirme kapsamına alındıktan s… |
|
2005 yılında kapatıldı ve kağıt üretimi durdu. |
|
|
|
Bu nedenle döviz kuru yükseldiğinde, kitapları basmak için kullanılan |
|
kağıdın fiyatı yükseliyor. Bazı yayınevleri çareyi kitap fiyatlarını |
|
arttırmakta bulurken, diğerleri de bastığı kitap sayısını düşürüyor. |
|
|
|
Yayınevinin sahibi ve genel yayın yönetmeni Özcan Sapan, 25 yıllık |
|
yayıncılık hayatında ilk kez böylesi zor bir dönemle karşılaştığını |
|
anlatıyor. Bir kitabın basılmasında, telif, kağıt, baskı gibi süreçler… |
|
tümünün dolar üzerinden gerçekleştiğini söyleyen Sapan, „toplam maliy… |
|
bin lira olan bir kitabın şimdiki maliyeti 7 bin lira oldu,“ diyor. |
|
|
|
„Satış fiyatı 20 lira olan bir kitabı bu durumda 35 lira civarında satma… |
|
gerekiyor ki, bu da şu an için pek mümkün değil,“ diye ekliyor. Ülkede |
|
genel anlamda alım gücünün düştüğü bir dönemde kitapların da şansı… |
|
düştüğünü söyleyen Sapan olumsuz bir tablo çiziyor. |
|
|
|
## „Krizin şekli kasımda belli olur“ |
|
|
|
Artan masraflara rağmen Sapan'a göre Türkiye’de “son derece şişmiş bir |
|
yayın sektörü“ var. |
|
|
|
“Başta dini kitaplar olmak üzere, akla gelebilecek her şey basılıyor“ |
|
derken, krizin sektörde kimleri etkileyeceğine yönelik bilgiyi de |
|
paylaşıyor: “Sadece küçük yayınevlerinin batacağına yönelik yaygın … |
|
aksine, büyük ve orta ölçekli yayınevlerinin kapısına kilit vuracağı |
|
ihtimali daha yüksek. Küçükler işletmeler şimdi daha da minimalize olup, |
|
çok daha az sayıda kitap basacaklar.“ |
|
|
|
Şu anda ayda ortalama üç kitap basan yayınevi, kağıt kriziyle bu rakamı |
|
ikiye ya da bire indirme kararı almış. Kitaplara bazı yayınevleri gibi |
|
henüz zam yapmamış. Ama kasıma kadar zaten kitap basmayacaklarını söylü… |
|
„Sadece biz değil tüm yayınevleri de aynı yöntemi uyguluyor şu anda. He… |
|
beklemede. Çünkü kasımda krizin tam resmini göreceğiz.“ Ancak daha şim… |
|
dört kişilik personelden ikisine yol verilmiş: „Bir editör ve grafikçi |
|
arkadaşı işten çıkarmak zorunda kaldık.“ |
|
|
|
## „Yeni yazarların şansı yok“ |
|
|
|
Kapıda beliren genç bir kadın, çay getireceğini belirten işarette |
|
bulunuyor. Çaylar içilirken kısa bir suskunluk oluyor. Yayınevlerinin |
|
zaten, uzunca denilecek bir süredir, „çok tanınan yazara ve kitaba önceli… |
|
verdiği biliniyor. Yeni yazarların kitaplarının basılması, yazın dünyas… |
|
çok sesli kılacak olsa da, “şimdi maliyet ve şartlar buna uygun“ |
|
olmadığından, bu olanak da ortadan kalkmış görünüyor. |
|
|
|
Yan masada oturan editör, geçmiş yıllarda nasıl „kar-zarar hesabı“ |
|
yaptıklarıyla ilgili kısa bir anekdot anlatma girişimde bulununca, Sapan |
|
araya giriyor, „Ama bu kriz başka, bu çok derin“ diyor ve ekliyor: “Ön… |
|
krizlerde de yayıncıydım ama hayatımda ilk kez bu kadar umutsuzum.“ |
|
|
|
Ama çözüm yok değil; yayınevleri, krize karşı kendi aralarında dayanı�… |
|
gerekli olduğunu düşünüyorlar. Fakat bunu gerçekçi bulmuyor Sapan: „He… |
|
bir araya gelir; hatta işçi sınıfı bile birleşebilir ama yayıncılar asla |
|
birlik olmaz. Uzun deneyimlerim ve uzun müzakereler sonucunda ediyorum bu |
|
lafları.“ |
|
|
|
Çözümün yoluna gelince, Kültür Bakanlığı’ndan geçiyor ama Sapan, ba… |
|
desteğini, sadece dini yapıtlar gibi belli türden kitaplara ve yayıncılara |
|
sunduğunu söylüyor; “Sağcılar, solcular, İslamcılar, ateistler hepsi bu |
|
ülkede yaşıyor. Bakanlık, hepsine eşit oranda destek vermek zorundayken, |
|
maalesef bunu yapmıyor.“ |
|
|
|
## „Yayınevleri stokçuluk yapıyor“ |
|
|
|
Krizi okuyucuyla kitabın buluştuğu kitapevlerinde izlemek de mümkün. |
|
Taksim, Beşiktaş, Kadıköy’de şubeleri bulunan Mephisto Kitapevi |
|
yöneticilerinden biri olan Hasan Çağlar’ın kağıt kriziyle birlikte, |
|
“okuyucunun ayağını tümden“ keseceğine yönelik endişeleri var. Zaten, |
|
“uzunca bir süredir kendi okuyucularının yerini başka bir müşteri tipi�… |
|
almaya başlamış bile. |
|
|
|
Yayınevlerinin yaşadıkları sorunu, kitaplara yüzde kırk oranında zam |
|
yaparak çözmeye çalışmalarını doğru bulmuyor: “Yayınevleri kitap bas… |
|
deposundaki on liralık malı, yirmi liraya satıyor. Stokçuluk yapıyor. |
|
Tercihlerinde maalesef okuru düşünmüyor.“ |
|
|
|
Kitap sektörünü çevreleyen sorunun en son halkası ise okuyucular. |
|
Kitabevinde çalan slow müzik alt katlardan, kafenin bulunduğu üst kata aynı |
|
oranda yayılıyor. Kitapevi mekanı müdavimi okuyuculardan, kimi bilgisayar |
|
ekranında gezinirken, kimisi de okuyor. İsmini vermek istemeyen |
|
müşterilerden biri, Türkiye’de edebiyat kültürünün iyice çorak hale |
|
geleceğinden endişe duyuyor. Krizle birlikte basılan kitapların niteliğinin |
|
iyice düşeceğini düşünüyor. |
|
|
|
9 Oct 2018 |
|
|
|
## AUTOREN |
|
|
 |
Aysel Sağır |
|
|
|
## TAGS |
|
|
|
taz.gazete |
|
Toplum |
|
Kültür |
|
taz.gazete |
|
|
|
## ARTIKEL ZUM THEMA |
