# Drugie podsumowanie sezonu 2018
Końcówka sezonu bardzo nam się wydłużyła. Ciepło ciągnęło się do
połowy listopada. Wreszcie doczekaliśmy się pierwszego przymrozku. Od
piątku 16 listopada zatem odliczam 30 dni do gwarantowanego (w stopniu
pszczelarkim) zera czerwiu w ulach, czyli metodą kolegi spod Poznania czekam
na właściwy moment, aby rodziny leczone potraktować tzw. kroplówką.
Rodziny nieleczone muszą sobie radzić same, ale mam nadzieję, że niektóre
sobie poradzą.
## Podsumowanie rodzin na toczkach (z gadatliwym rozwinięciem)
Przypuszczam, że to zestawienie nikomu nie służy. Mnie to z pewnością się
przyda, uświadomić sobie, co gdzie stoi, skąd się wzięło. Nie
prowadziłem ścisłych notatek w tym roku. Powyżej 30 pni utraciłem też
kontrolę nad własną pamięcią. Zatem poniższa lista będzie próbą
odtworzenia stanu na podstawie zdjęć, wspomnień i poprzednich notatek, z
zeszłych sezonów.
W zapiskach zmieniłem też nazewnictwo toczków na trzyliterowe symbole.
Numerowanie ich prawdopodobnie jeszcze bez wiele lat nie będzie miało sensu,
a nieco utrudniało mi zapisywanie, bo ciągle zapominałem, który z nich ma
jaki numer. W legendzie przybyło nowych skrótów, którymi się posługuję
dla własnej, a nie Czytelników wygody. Po prostu ułożyłem sobie taki szyfr
- stenografię pszczelarską pozwalającą mi szybko i bezbłędnie notować
sprawy pasieczne. Poniższa legenda stanowi tylko drobny fragment systemu,
może kiedyś o tym napiszę osobny tekst...
Legenda:
```
Bcf = buchwast
Bcr = buchwast druga seria
Pw = przedwojenne - mieszańce w typie AMM z powiatu koneckiego
AMM = Apis Mellifera Mellifera czyli pszczoła środkowoeuropejska
Luz = AMM od Dawida Lutza
Car = krainka
Elg = Elgon (Polbart)
Prm = Primorski buchwast (Polbart)
Shr = Sahariensis (Polbart)
Mrc = Mercówka
Szm = Szymonówka
PMZ = buchwasty primorskie od Michała Ziółkowskiego
P18 = Łukaszowe primorskie
Bor = pszczoły od Borówki
Sur = córka surwiwalówki od Borówki
Fux = fuksuwki
Har = harpagan wiosenny i potomkowie
F1 = matka z własnego chowu, z danej rodziny, pierwsze pokolenie
F2 = matka z własnego chowu, z danej rodziny, drugie pokolenie (itd.)
(BL) = rodzina nieleczona
(FK) = rodzina w FortKnox
(J) = rodzina Jarka
znak " | " oznacza, że rodziny siedzą w jednym ulu, w korpusie dzielonym
szczelną przegrodą
znak "[X]" oznacza rodzinę, która nie przeżyła od ostatniej notatki (do
zastosowania raczej po zimowli)
```
### ROB - Robert
=>
http://pasieka.smirnow.eu/obrazki/pszczelarstwo/2018-11-12/2018-11-12_ROB_02_Pan
oramka_mala.jpg Panoramka ROB [IMG]
To nasze najważniejsze pasieczysko. Stoi tu solidny komplecik rodzin, bo mamy
bardzo łatwy dojazd i dzięki temu chętnie tu zaglądamy. W sezonie dokonało
się parę przetasowań, w tym obiecujące rodzinki wywiozłem na nowoutworzone
pasieczysko pod domem. Ale też niektóre rodziny odstały już drugi rok w tym
samym miejscu, nie ruszone, dały jakiś tam zbiór miodu i do kolejnej zimy
poszły nie przesunięte nawet o centymetr. W ciągu sezonu postanowiłem
przestać rozliczać rodziny kolegi Roberta, którymi opiekuję się *per
procura*, bo w końcu ponosi on solidarne ryzyko razem ze mną nie mając
wpływu na metody stosowane na mojej pasiece. Postanowiłem po prostu dzielić
się z nim stosowną ilością miodu, która będzie adekwatna do ogólnych
wyników pasieki, ale nie mniejsza niż tradycyjne ilości, jakie pszczelarz
przekazuje właścicielowi gruntu, na którym stoi jego toczek.
W ten sposób mamy tu 18 pni, z czego 5 Jarka, jedna wspólna, a reszta moja.
Aktualnie na pasieczysku stoi, patrząc od "wejścia" na pasieczysko:
```
PwF2 SurF1 PwF2 BcfF1(J) BcfF1(J) BcfF1 Bcf Bcf(J) Bcf(J) Bcf(J) BcfF1
PMZ Bcr BorF1 PwF2 BcfF1 Bcf Bcr
```
=>
http://pasieka.smirnow.eu/obrazki/pszczelarstwo/2018-11-12/2018-11-12_ROB_01_Pan
oramka_mala.jpg One po prostu nie chcą się zmieścić w kadrze! [IMG]
### LAS - Las
Na pasieczysku tym stoi wciąż ul macierzysty jedynej rodziny, która jako
jedyna przeżyła pierwszą zimowlę w naszej pasiece. Czyli Fuksówka,
chociaż wyliczona jako F2. I prawdopodobnie wciąż tak jest. Poza tym
przeżyły łączny stan 2 rodzin został uzupełniony o odkłady z
dobieszowskiego harpagana (czyli pierwszego odkładu rojowego z zeszłego
roku). Proces edukacji pszczelarskiej, tak gwałtownie przerwany przez śmierć
większości pasieki w zimie 2016/2017, został wreszcie uzupełniony o
zrozumienie naturalnego cyklu rozwoju rodziny pszczelej od poziomu odkładu do
pełnej rodziny produkcyjnej. Albo wiem ów odkład, który stał sobie obok
fuksówki, w tym sezonie stał się rodziną produkcyjną i dał naprawdę
zacny plon miodu. Zakłada zatem, że w przyszłym roku (czyli 2019) zostanie
podzielony i powstaną z niego rodzinki, które w 2020 roku dadzą nam miód.
O ile oczywiście przeżyją.
Do zimy idzie tam zatem 6 rodzin, w tym jedna wspólna i jedna Jarka
```
FuxF3(J) HarF1 BcfF1 HarF1 HarF1 FuxF2
```
=>
http://pasieka.smirnow.eu/obrazki/pszczelarstwo/2018-11-12/2018-11-12_LAS_01_Pan
oramka_mala.jpg Pasieczysko Las [IMG]
### PIL - Pilawa
W tym sezonie miało to być pasieczysko na wykończeniu. Żadnych istotnych
czynności, żadnych zabiegów, co stoi, to niech sobie stoi, a potem
się zobaczy. Podyktowane to było faktem, że las w tym miejscu nam
się wciąż sprzeciwiał: wichry wiosenne powaliły stojącą samotnie
sosnę, która snadnie zablokowała dojazd w pobliże pasieki. Innym dobrym
powodem były zeszłoroczne kradzieże matek. Jeszcze innym był fakt, że
przeżywalność w tym miejscu nie wypadła celująco. I niemal już dzwoniłem
do pani leśniczej, że rezygnuję z tego miejsca. Ale że rok był w miarę
niezły, to ostatecznie z dwóch rodzinek, które tutaj sobie dożywały
*hands-off*, zrobiłem łącznie osiem, z czego sześć dotrwało do jesieni.
Nadzieję też przyniosło uprzątnięcie wiatrołomu przez leśne ZULe. Na
wiele się to nie zdało, bo miesiąc później upadł kolejny pień
przegradzając dojazd. Ale to już raczej powód, żeby się śmiać, a nie
wygrażać niebiosom, prawda? I tak miejsce to pozostaje w naszym portfolio,
zobaczymy, co z niego wyniknie w przyszłości. Jeżeli ma coś wyniknąć,
muszę się tam wybrać z sekatorem, bo podrosły drzewka ponad metr wysokości
i w przyszłym roku zaczną zasłaniać słońce ulom.
=>
http://pasieka.smirnow.eu/obrazki/pszczelarstwo/2018-11-12/2018-11-12_PIL_01_Pan
oramka_mala.jpg Panoramka Pilawy [IMG]
Zatem jesień zakończyło tutaj pięć pni, trzy moje, dwa Jarka (typu
*hands-off*) Podczas kontroli 12 listopada stwierdziłem, że jeden odkładzik
pozostawiony tutaj (czyli bez wywożenia) zamarł z garstką pszczół.
Odnalazłem w nim matkę, schowałem do pokrowca od aparatu, resztę pszczół
wytrzepałem na ziemię i zabezpieczyłem ul, aby plastry nie dostały się w
zęby różnych smakoszy. Matkę chciałem pochować w słoju ze spirytusem
jako inaugurację domowej produkcji substancji matecznej dla przywabiania
rojów. Ale okazało się inaczej. Mianowicie kilka godzin później, jak
pokrowiec rozgrzał się w domu, matka wystawiła czułki z kieszonki! Znakiem
tego przybyłem dosłownie tuż po tym, jak pszczoły oddały ostatniego ducha
z tchawek dla utrzymania swojej matki. Arcyciekawe. Przynajmniej dla mnie.
Pszczelarstwo obfituje w takie zaskoczenia.
=>
http://pasieka.smirnow.eu/obrazki/pszczelarstwo/2018-11-12/2018-11-12-DOM-Matka_
z_Pilawy_zyje.jpg Macierzaki przedwojenne na Pilawie [IMG]
W ten sposób pasieczysko Pilawa zaczęło sezon z 4 rodzinami i z tyloma go
zakończyło (pozostałe wywiozłem np. na nowy toczek Podłęcze), z czego 2
są moje, a 2 Jarka:
```
BorF1BL
BcfF1(J) BcfF1(J) BorF1
```
### DOB - Dobiesz
Tutaj postanowiliśmy stawiać nasze dadanowskie leżaki. Decyzja ta chyba
zostanie podtrzymana, skoro okoliczne luje łaszą się nawet na papę z
daszków, to nie powinny tutaj stać ule o ładnym, reprezentacyjnym
wyglądzie. Raczej coś, co przypomina ruinę, przy której większość
pszczelarzy zaczyna coś tam pomstować, że niby pszczelarz niechluj, znęca
się nad zwierzętami, lub podobnie. Stąd podebrałem kilka bardzo fajnych
odkładów i wywiozłem na Las, a także na miejscu, bez wywożenia,
napełniłem kolejne dwa ule.
=>
http://pasieka.smirnow.eu/obrazki/pszczelarstwo/2018-11-12/2018-11-12_DOB_03_Har
F2_zyje.jpg Fuksówka czyli Harpaganówka wciąż żyje [IMG]
Fuksówka, która tutaj przetrwała zimę, postanowiła sprawiać mi problemy i
w drugiej połowie sezonu stwierdziłem w niej brak matki. Jak zwykle nie
szukałem intensywnie, może matka była, ale nie czerwiła? Któż to wie?
Podałem jej jednak rameczkę z jajkami od Harpagana, później stwierdziłem
mateczniki, więc skoro w połowie listopada znalazłem tam kłębik pszczół,
daję jej oznaczenie jako pochodzącą właśnie z tego pnia.
W ten sposób ostatecznie mamy 9 pni, które w miarę nieźle się
zapowiadają, z czego Jarka są 3:
```
HarF1 HarF1 Bcr BcfF1(J) Har BcfF1(J) BcfF1(J) HarF1 BcfF1(J)
```
=>
http://pasieka.smirnow.eu/obrazki/pszczelarstwo/2018-11-12/2018-11-12_DOB_02_Rzu
t_oka_z_glebi.jpg Stare dadany na Dobieszy [IMG]
### ORZ - Orzeszyn
Pasieczysko stojące w cieniu, na skraju kolejnego małego rezerwatu w naszych
okolicach. Za plecami ma młodniak liściasty, w pobliżu starodrzew (ów
rezerwat), a przed nosem łąki kośne. Ostatni sezon miał mi powiedzieć, czy
to fajne miejsce dla trzymania pszczół. Otóż doszedłem do wniosku, że
niezbyt. Cień rzeczywiście sprawił, że pszczoły stały się bardziej
agresywne od tych stojących w słońcu - kolejny przekaz od innych sprawdzony
w praktyce. Co do przeżywalności, nie wypadła ani gorzej, ani lepiej od
innych miejsc. Co do miodności - znacznie poniżej średniej. Zatem decyzja
jest prosta - przenieść się gdzieś na słoneczne miejsce.
Poprzednią zimę przeżyły tam dwie złośnice przedwojenne i jedna
wywieziona buchwastówka. W tym sezonie zaopatrzyłem toczek w kilkanaście
nowych rodzin, w tym z drugiego zakupu pszczół. Zabiegów, skoro rozwój nie
powalał na kolana, nie czyniłem zbyt wielu, liczę na to, że rodzinki
pokażą więcej, jak się znajdą w dogodniejszej lokalizacji.
=>
http://pasieka.smirnow.eu/obrazki/pszczelarstwo/2018-11-12/2018-11-12_ORZ_03_Kto
s_tu_grzebal.jpg Ktoś mi grzebał na Orzeszynie [IMG]
Podczas ostatniej kontroli stwierdziłem, że ktoś mi tu w ulach grzebał, na
kilku były przekrzywione daszki. I nie, to nie był wiatr, toczek jest
otoczony drzewami. A daszki są bardzo wysoko, jak na dzika, prędzej by ule
poprzewracał. Ale, jak wspomniałem, to miejsce, gdzie pszczoły dostają
silniejszego nastroju obronnego, więc mam nadzieję, że udzieliły łobuzom
stosownej odpowiedzi...
Doliczyłem się tu 11 pni w różnej sile:
```
Bcr SurF1 SurF1(BL) BcrF1(BL) Bcr PwF1(BL) PwF1 P18F2|P18F2 Bcr BcfF1
```
=>
http://pasieka.smirnow.eu/obrazki/pszczelarstwo/2018-11-12/2018-11-12_ORZ_00_Pan
oramka_mala.jpg Pasieczysko Orzeszyn [IMG]
### BAZ - Baza
Na tym pasieczysku w tym roku nie działo się nic. Dosłownie *nul*, *nada*,
*zero*, *mu*. A to z powodu traumy po tym, jak mi jacyś luje zniszczyli tu
wszystkie rodziny. Cały zasób rodzin nieleczonych z zeszłego roku, za
wyjątkiem dwóch, które stały w innym miejscu. Tak jakby stajnię zarodową
mi wybili. Wziąłem ich na przeczekanie. Może wymrą, zanim postanowię znowu
tam pszczoły przesiedlić? Stał sobie tam tylko jeden pusty ul, tymczasowo
zasiedlony przez szerszenie (których tak w ogóle w okolicy było mnóstwo w
tym roku). Miał łapać rójki, ale nie da się tego robić na gniazdo
drapieżników. Zajrzałem tam może ze dwa razy. Co się wydarzy z tym
miejscem - jeszcze będę myślał. Stopniowo przestawiam się na
pszczelarsko-przyrodnicze tryby i zaczynam powoli rozumieć, że rok - nie
wyrok, mamy czas. Może na wiosnę przewiozę tam rodziny z Orzeszyna, jeżeli
nie wymyślę dla nich czegoś lepszego.
### POD - Podłęcze
Nowe pasieczysko powstałe w rejonie polecanym mi przez doświadczeńszych z
mojej okolicy. Na razie postawiłem tam kilka odkładów, aby zobaczyć, jak
się będą sprawować. Druga połowa sezonu wypadła nawet nieźle. Ale
zobaczymy, co dalej. Jeżeli to miejsce wypali, to będzie wspaniała
miejscówka do produkcji pszczół. Znakomity dojazd (choć trochę daleko od
domu), pod same ule.
Stoi tu zatem 8 rodzinek:
```
SurF1 SurF1 BcrF1 BcrF1 BcrF1 BorF1|BorF1
```
=>
http://pasieka.smirnow.eu/obrazki/pszczelarstwo/2018-11-12/2018-11-12_POD_02_Pan
oramka_mala.jpg Odkłady z Podłęcza [IMG]
### DOM
I wreszcie pasieczysko przydomowe, założone z inspiracji najlepszej z żon.
Eksperyment na wielu płaszczyznach, co poniektórzy mogliby rzec, że nie do
końca związanych z pszczelarstwem. Otóż moim zdaniem jak najbardziej
związanych: w końcu pszczelarze z pasiekami funkcjonują w środowisku,
zarówno w społeczeństwie, jak i w przyrodzie. Zatem dzięki temu
eksperymentowi dowiedziałem się, że można pod domem dość przyjemnie
trzymać pszczoły, które ciekawsze są niż telewizja, a o niebo lepiej
uspokajają, jeżeli sobie usiąść na werandzie i kontemplować ich loty.
Teraz, skoro zbliża się zima, nastąpi druga część tego eksperymentu: czy
pszczoły przetrwają zimę koło ruchliwej ulicy, a szczególnie, jak bardzo
będą im przeszkadzać okoliczne fajerwerki noworoczne?
Ponieważ pnie te stoją pod domem, siłą rzeczy w tym miejscu hodowałem
matki i w przyszłym sezonie zamierzam ćwiczenie powtórzyć. A zatem tutaj
zacząłem gromadzić rozliczność różnych pszczół, które w tym roku
stanowiły mój materiał zarodowy oraz tych, które zamierzam powielać w
następnym. O ile jeszcze w kwietniu martwiłem się małą różnorodnością
na pasiece, w listopadzie martwię się, że nie zdołam w przyszłym roku
skutecznie pomnożyć wszystkich, które bym chciał. Szczególnie, że
pierwszeństwo będą miały rodziny nieleczone, o ile oczywiście przeżyją.
Największe nadzieje wiążę z niżej wymienioną PwF1(FK), która w tym roku
bardzo ładnie się rozwijała i weszła w swoją drugą zimę bez leczenia w
bardzo ładnej kondycji i ze sporym zapasem własnego miodu. W kącie stoi
matka rzutem na taśmę kupiona od Dawida Lutza, której z pewnością
poświęcę serię wychowu. Matka pozyskana od kolegi Jacka Merca z pasieki
"Polisz Miód" to drugie podejście do jego nieleczonego materiału (poprzednie
padło przez podłych kradziejów[1]). W ostatniej chwili i jako eksperyment
kupiłem 4 matki od Polbarta, aby zobaczyć, czy rzeczywiście sprawują się
tak dzielnie, jak on je zachwala.
=> ./2017-12-31_podle-kradzieje.gmi 1: {filename}2017-12-31-Podle_kradzieje.md
W ten sposób pod domem zgromadziłem 20 pni:
```
Luz B33 P18F1 Bcr Prm Szm(FK) Szm(BL) Prm
Bcr Bcr Elg Bcr P18(FK) PwF1(FK) Bcr Shr Mrc Szm(BL)
Bor Sur
```
=>
http://pasieka.smirnow.eu/obrazki/pszczelarstwo/2018-11-12/2018-11-18-DOM-01-Pan
orama_mala.jpg Dom - panoramka [IMG]
--------------------------------------------------------------------------------
Z wyliczenia powyższego wynikałoby, że do zimy pasieka połączonych sił
odprawia łącznie 72 rodziny, z czego 11 należy do Jarka, a 2 są wspólne.
Czyli moich jest 59. No nie wiem, myślałem, że mam 58. W sumie, co za
różnica? Ponad połowa z tej liczby to jednak mikrusy, utworzone z
jednoramkowych odkładów, które musiały sobie wychować matki, zanim
zaczęły rosnąć. Sezon był dobry, więc większość urosła. Jednak dwie
co najmniej rodzinki nie tylko nie urosły, ale chyba nawet zmalały pod
wpływem rabunków. Nie łączyłem ich, bo nie. Bo łącząc co najwyżej
wykonałbym ćwiczenie z późnego łączenia, ale nic nie nauczyłbym się o
możliwościach pszczół. Zakładam jednak, że w ciągu najbliższych 2
miesięcy skreślę je z rachunku.
W sezonie udało mi się wymienić wszystkim ulom dennice na pełne lub z
siatką metalową. To pod wpływem poważnych strat zeszłej zimy, kiedy
niefrasobliwie pozwoliłem myszom zająć drugie miejsce pod względem liczby
uśmierconych pni. Wylotki również dają nadzieję, że nie staną się
bramą dla gryzoni. Rodziny leczone otrzymały dawkę kwasu mrówkowego, albo
ręczniki wg recepty Randy Olivera. Czeka je jeszcze traktament w postaci
kroplówki. Rodziny nieleczone zostały uczciwie zakarmione, choć większość
zapasu i tak sobie zgromadziły same.
Względne porządki na toczkach już zrobiłem, przy okazji kroplówki zabiorę
trochę zbędnych gratów. Z prac pasiecznych czeka mnie jeszcze wytapianie
wosku. Potem to już tylko stolarnia i realizowanie mniej lub bardziej
ambitnych projektów technicznych, jak sporządzenie beczki do karmienia
syropem. Ale mamy wciąż listopad, a potem grudzień, kiedy ciemność i
chłód zniechęcają do jakichkolwiek aktywności. Oczywiście to błąd. To
stracone 2 miesiące, podczas których można by, oj czegóż to nie można by
dokonać! Ale nie, poczekam sobie, aż mi ten leń przejdzie.
📅 pon 19 listopada 2018
=> ./index.gmi ↩ Index (Strona główna)
=> ./category/pasieka-zapiski.gmi 📁 Pasieka - Zapiski
=> ./tag/zapiski.gmi #zapiski
=> ./tag/prace.gmi #prace
=> ./tag/liczby.gmi #liczby
