This is a text-only version of the following page on
https://raymii.org:
---
Title : RET Metro ATB
Author : Remy van Elst
Date : 02-01-2006
URL :
https://raymii.org/s/blog/RET_Metro_ATB.html
Format : Markdown/HTML
---
Daar RETMetro.nl in 2016 opgehouden is te bestaan is getracht een aantal artikelen te
herstellen zodat waardevolle informatie beschikbaar blijft. Dit is een een op een
kopie van de betreffende pagina op RETMetro.nl tenzij anders aangegeven.
[Source][1]
[Document met huidige (2022) cabineseinen][98], zie bijlage 1A:
`Cabineseinen voor railvoertuigbeveiliging lzb` (LZB is wat in de volksmond
RET ATB genoemd wordt).
[98]: /s/inc/img/reg-metro-versie-31-29-08-2019-def.pdf
### Automatische Treinbenvloeding (ATB)
De Rotterdamse Metro is uitgerust met een ingenieus seinsysteem. Zo kent de
Rotterdamse metro geen lichtsignalen langs de hoofdbaan, met uitzondering van
het sneltramtrac. Op de emplacementen wordt gebruik gemaakt van een ATB-signaal
en een dwergsein, omdat hier een lager beveiligingsniveau gehandhaafd wordt.
#### Automatische Treinbeinvloeding, wat is dat?
Automatische Treinbeinvloeding (ATB) is een systeem dat geen gebruik maakt van
seinen langs de baan, maar van lichtsignalen in de cabine. Deze worden
aangestuurd door ATB-zenders die een frequentie tussen de 370 en de 570 Herz via
de sporen naar de trein in een 'sectie' sturen. Een sectie kan 60 tot 300 meter
lang zijn. De secties worden bewaakt door een relaissysteem, dat waarneemt of
een 'sectie' bezet of vrij is. Als er spoorbreuken zijn, treed ook een
bezetmelding op. Soms treden er onterecht bezetmeldingen op. Dit wordt een
'valse bezetmelding' genoemd. De ATB-signalen in een sectie worden opgepikt door
een ATB-spoel die aan het rijtuig is bevestigd.
![alt][2]
Een ATB-spoel onder een metrorijtuig van het type M.
##### Lichtsignalen in de cabine
Onder ieder metrorijtuig hangen vier ontvangstspoelen, die de ontvangen
frequentie omzetten naar een lichtsignaal in de cabine, een zogenaamd
"rijbegrip". De frequentie wordt in de spoorstaven genjecteerd door ATB-zenders
en spoortrafo's. Het rijbegrip is een maximale toegestane snelheid, waar de
metrobestuurder zich aan dient te houden. Doet de bestuurder dat niet, dan kan
de metrotrein zelf ingrijpen en de metro afremmen naar de maximale toegestane
snelheid.
De ATB kan op geen enkele wijze door de metrobestuurder uitgeschakeld of
overbrugd worden. Een metro rijdt niet zonder ATB, de ATB is immers een
rijvoorwaarde. Geen ATB betekent niet rijden. Wel kan de afdeling Signalering &
Telecommunicatie (S&T) de ATB in het metrorijtuig overbruggen, bij bijvoorbeeld
technische proeven of in noodgevallen.
![alt][3]
De huidige Siemens-spoortrafo's, die over het gehele metronet liggen, met
uitzondering van de trajectdelen Marconiplein - Tussenwater en de De Tochten -
Nesselande.
##### Sneltram
Er staan alleen signaallampen langs het sneltramtraject, om de bestuurder van de
metrosneltram te laten weten of de rest van de kruising 'rood' heeft en de
kruising veilig genaderd kan worden. Er gaat dan een wit licht knipperen. Indien
er een AHOB staat, gaat er een oranje lamp branden. De verkeerslicht-installatie
is NIET gekoppeld aan het ATB-systeem. Het AHOB-systeem daarentegen is wel
gekoppeld aan het ATB-systeem. Zodra een vertreksverbod wordt gesteld op een
station, in de nabijheid van een gelijkvloerse kruising, zal de AHOB niet
sluiten. Dit ter voorkoming dat een kruising voor niets dichtgaat, en het
verkeer stil zal staan.
#### Rijbegrippen
Er zijn diverse rijbegrippen. In de nieuwste voertuigen verschijnt de toegestane
snelheid in een display en een pijl op de snelheidsmeter die aangeeft wat de
maximale snelheid is in de betreffende sectie. De maximale snelheid is
afhankelijk van andere treinen in de buurt van de sectie, spoorbreuken, foutieve
wisselstanden en ligging van de baan.
##### (BLAUW) Vertreksverbod
Metro/sneltram mag niet verder dan einde perron. Rijdt de metro/sneltram verder
dan einde perron zonder elke 7 seconden de permissieftoets te bedienen, dan
brengt de metro zichzelf tot stilstand.
Een vertreksverbod wordt gegeven wanneer er te vroeg op een station gearriveerd
wordt of wanneer het perron niet verlaten mag worden bij bijv. een calamiteit.
Bij dit rijbegrip moet de permissieftoets elke 7 seconden ingedrukt worden,
t.b.v. het wegdrukken van een akoestisch signaal.
Maximaal toegestane snelheid is 50 km/h.
De blauwe lamp 'STATION' licht op.
##### (ROOD) 0 Permissief
Gevaarlijk sein, hierbij moet de permissieftoets elke 7 seconden ingedrukt
worden. Deze bedrijfstoestand komt voor als er twee metro's in n sectie rijden,
bijvoorbeeld bij koppelen.
Rijbegrip van toepassing op de hoofdrijbaan.
De lamp '10' brandt, elke 7 seconden een akoestisch signaal dat weggedrukt
behoort te worden met de permissieftoets.
Maximaal toegestane snelheid is 10 km/h.
##### (DONKERROOD) 0 Absoluut actief
Absoluut stopsignaal. De metro staat stil en staat d.m.v. een dwangrem actief
geremd.
De dienstleiding kan een hulprijsignaal geven, 20 permissief of hoger.
Wegrijden na ontvangst hulprijsignaal is mogelijk, mits er gedeblokkeerd wordt
met de daarvoor bedoelde toets.
Maximaal toegestane snelheid is 0 km/h.
De lamp 'STOP' brandt.
##### (DONKERROOD) 0 Absoluut passief
Absoluut stopsignaal. De metro staat stil en staat d.m.v. een dwangrem actief
geremd.
De dwangrem is te lossen d.m.v. de deblokkeertoets.
Na het uit/inschakelen van het treinstel zal het rijbegrip '0 permissief'
terugkomen en kan de sectie bereden worden (nul-absoluutafschakeling).
Maximaal toegestane snelheid is 0 km/h.
De lamp 'STOP' brandt.
##### (ROOD) 10 Absoluut
Gevaarlijk sein, hierbij moet de permissieftoets elke 7 seconden ingedrukt
worden, t.b.v. het wegdrukken van een akoestisch signaal.
Deze bedrijfstoestand komt met name voor bij wisselcomplexen. Maximaal
toegestane snelheid is 10 km/h.
Lamp 'Remmen' brandt.
##### (GEEL) 20 Permissief
Toegestane snelheid is 20 km/h, permissieftoets moet elke 7 seconden bediend
worden t.b.v. het wegdrukken van een akoestisch signaal.
Komt voor bij het naderen van een bezette sectie.
De lamp '20' brandt.
Dit rijbegrip wordt ook toegepast bij het geven van een hulprijsignaal.
##### (GROEN) Groen 35
Maximaal toegestane snelheid is 35 km/h.
De lamp '35' brandt.
Dit rijbegrip komt voor bij het naderen van een bezette sectie en bij het
naderen of berijden van een wisselcomplex.
##### (GEEL) Geel 50
Maximaal toegestane snelheid is 50 km/h. Rijden op zicht. ATB-storingslamp licht
op. Tot nu toe komt Geel 50 alleen voor op de President Rooseveltweg, voor de
splitsing tussen Ommoord en Nesselande.
Permissieftoets behoort elke 7 seconden ingedrukt te worden, t.b.v. het
wegdrukken van een akoestisch signaal.
Lamp '50' (geel) brandt.
##### (GROEN) Groen 50
Maximaal toegestane snelheid is 50 km/h.
Volledig bewaakt rijbegrip.
De lamp '50' (groen) brandt.
##### (GROEN) Groen 60
Maximaal toegestane snelheid is 60 km/h
Volledig bewaakt rijbegrip.
Dit rijbegrip is alleen van toepassing in de Bombardier-rijtuigen.
Bij Type T licht de lamp "Groen 50" op bij het ontvangen van dit rijbegrip.
Signalering komt voor in sommige secties op lijn D en in het wisselcomplex
Nesselande.
##### (GROEN) Groen 70
Maximaal toegestane snelheid is 70 km/h.
Volledig bewaakt rijbegrip.
De lamp '70' brandt.
##### (GROEN) Groen 80
Maximaal toegestane snelheid is 80 km/h.
Volledig bewaakt rijbegrip.
De lamp '80' brandt.
#### Locomotieven en werkmaterieel
De oudere diesellocomotieven van het metrobedrijf zijn niet uitgerust met ATB.
De locomotieven mogen daarom alleen de hoofdbaan op als dat echt nodig is. 's
Nachts worden de locomotieven ook ingezet bij werkzaamheden. De Centrale
Verkeersleiding begeleidt de werkwagens dan.
Locomotief 6201 is wel voorzien van ATB.
### Eigen aanvulling
Onderstaande tekst komt niet meer van RETmetro.nl
#### (GROEN) Groen 15 / Groen 20
De eerste revisie van de Type T rijtuigen had een signaallamp voor ATB signaal
groen 15. Dit werd in sommige secties op het hoofddeel van de Calandlijn,
voorheen Oost-Westlijn. gebruikt en is vervangen door "20 permissief". De
frequenties die hiervoor gebruikt werden zijn nu in gebruik voor het ATB
signaal Groen 60, wat dus niet door Type T kan worden weergegeven. Dit komt
doordat de oude techniek geen extra snelheidstrap aankon en de nieuwe
computergestuurde techniek wel. Type B en hoger snapt dit signaal wel.
Bron: Veertig jaar metro in Rotterdam 1968-2008, Jan van Huijksloot, Joachim
Kost, ISBN: 9789071513633
Bron: Opleidingsmap metrobestuurder, intern RET document, van voor 2001 bijlage
4 bedieningspaneel type T, figuur 2.3.
#### Vertaalslag ATB
In 2001 werd een vertaalslag gemaakt in een aantal rijbegrippen, vooral in de
naamgeving van het rijbegrip en de snelheid die erbij van toepassing was. De
voor die tijd genoemde benamingen waren gekoppeld aan adviessnelheden en niet,
wat nu wel het geval is, aan werkelijk toegestane snelheden. In de rijtuigen
van het type T werden de seinbeelden aangepast. Type M maakte nog van de
cabineseinbeelden van voor 2001 gebruik en konden dus een iets hogere snelheid
bereiken dan de cijfers aangaven.
<table>
<thead>
<tr>
<th>Naamgeving voor 2001</th>
<th>Toegestane snelheid</th>
<th>Naamgeving na 2001</th>
</tr>
</thead>
<tbody>
<tr>
<td>0 permissief</td>
<td>10 km/h</td>
<td>10 permissief*</td>
</tr>
<tr>
<td>15 permissief</td>
<td>20 km/h</td>
<td>20 permissief</td>
</tr>
<tr>
<td>Groen 30</td>
<td>35 km/h</td>
<td>Groen 35</td>
</tr>
<tr>
<td>Groen 40</td>
<td>50 km/h</td>
<td>Groen 50</td>
</tr>
<tr>
<td>Geel 40</td>
<td>50 km/h</td>
<td>Geel 50</td>
</tr>
<tr>
<td>Groen 60</td>
<td>70 km/h</td>
<td>Groen 70</td>
</tr>
<tr>
<td>Groen 70</td>
<td>80 km/h<br></td>
<td>Groen 80</td>
</tr>
</tbody>
</table>
* heet doorgaans nog steeds "nul permissief"
Bron: Veertig jaar metro in Rotterdam 1968-2008, Jan van Huijksloot, Joachim Kost, ISBN: 9789071513633
#### 6e ATB frequentie
In de aanbestedingsdocumenten van de Hoekse Lijn is ook te vinden dat de ATB moet worden
uitgebreid. Niet direct, maar de rijbegrippen die genoemd worden zijn meer dan de
bovenstaande. Dit zijn de genoemde signaleringen:
- 0 permissief
- 0 absoluut
- 10 absoluut
- 20 permissief
- **Vertrekverbod 35km/u**
- Vertrekverbod 50km/u
- 50 permissief
- Groen 35
- **Groen 40**
- Groen 50
- Groen 60
- Groen 70
- Groen 80
- **Groen 90**
- **Groen 100**
Dat zijn 15 signaleringen, waarbij 0 permissief geen code heeft dus 14 codes.
Daarmee zou er dus nog een code over moeten zijn, want met 6 frequenties zijn
er 15 codes (elke code bestaat uit een combinatie van twee frequenties).
De oplettende lezer ziet hier extra codes:
- Groen 40
- Groen 90
- Groen 100
- Vertreksverbod 35
De uitbreiding met een extra frequentie behelste een software-update van alle
rijtuigen (type b en hoger).
Hieronder een diagram van de mogelijke codes en frequenties. De nieuwe frequentie is 630 Hz:
![codes][5]
Bron afbeelding: `Presentatie: Treinbeveiliging, 27 november 2019, Jan
Oonincx, IRSE`. [Klik hier om de PDF te downloaden][4].
Hieronder nog een afbeelding van de [software-update uitvoerder][7] site, met
wat aantallen rijtuigen:
![software][6]
Over deze nieuwe code is weinig informatie te vinden, waar die gebruikt wordt
op de baan, etc. Meer info is welkom, mail me via de contact pagina.
[1]:
http://retmetro.nl/cms/infrastructuur/atb
[2]:
https://raymii.org/s/inc/img/metro/atb/atbspoel.jpg
[3]:
https://raymii.org/s/inc/img/metro/atb/atb_potje.jpg
[4]: /s/inc/img/metro/atb/Jan-Oonincx.pdf
[5]: /s/inc/img/metro/atb/lzb.png
[6]: /s/inc/img/metro/atb/project.png
[7]:
http://www.june8.nl/index_bestanden/Projecten.htm
---
License:
All the text on this website is free as in freedom unless stated otherwise.
This means you can use it in any way you want, you can copy it, change it
the way you like and republish it, as long as you release the (modified)
content under the same license to give others the same freedoms you've got
and place my name and a link to this site with the article as source.
This site uses Google Analytics for statistics and Google Adwords for
advertisements. You are tracked and Google knows everything about you.
Use an adblocker like ublock-origin if you don't want it.
All the code on this website is licensed under the GNU GPL v3 license
unless already licensed under a license which does not allows this form
of licensing or if another license is stated on that page / in that software:
This program is free software: you can redistribute it and/or modify
it under the terms of the GNU General Public License as published by
the Free Software Foundation, either version 3 of the License, or
(at your option) any later version.
This program is distributed in the hope that it will be useful,
but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of
MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the
GNU General Public License for more details.
You should have received a copy of the GNU General Public License
along with this program. If not, see <
http://www.gnu.org/licenses/>.
Just to be clear, the information on this website is for meant for educational
purposes and you use it at your own risk. I do not take responsibility if you
screw something up. Use common sense, do not 'rm -rf /' as root for example.
If you have any questions then do not hesitate to contact me.
See
https://raymii.org/s/static/About.html for details.
