(C) Global Voices
This story was originally published by Global Voices and is unaltered.
. . . . . . . . . .



Tsy hisy zanaka ondry ho an'ny Eid: maina ny tany, ripaka ny ala, ary mikororosy ny ao Maraoka [1]

['Mohamed Belkasen']

Date: 2025-07-11

Nosoratan'i Mohamed Belkasem Amar

Ny 26 Febroary, nambaran’ny Mpanjaka Mohamed VI ny fampitsaharana ny fanaovana ny biby ho sorona mandritra ny Eid al-Adha noho “ireo fanamby ara-tontolo iainana sy ara-toekarena.” Io fanapahankevitra io dia taorian'ny fanambaràna iray tamin'ny 13 Febroary, nataon'ny minisitry ny fambolena, Ahmed el Bouari, izay nilaza fa 38 isan-jato no fihenan'ny tahiry ondry. Io no manamarika ny faninefany amin'ny fanambaràna fampitsaharana tahàka izany tao amin'ny firenena, ka ny teo aloha dia tamin'ny 1963, 1981, ary 1996.

29 taona lasa izay ny farany, rehefa niantso ireo olompireneny rehetra ny mpanjaka teo aloha, Hassan II, tsy hanao sorona zanaka ondry amin'ny Eid al-Adha noho ny fitontonganana ara-toekarena. Ankehitriny, tsy ny ara-bola fotsiny no tena olana, fa ny tsy fahampiana mampiahiahy ny tahiry ondry manerana an'i Magreba. Ny governemanta, taorian'ilay fangatahan'ny mpanjaka, dia nanatsatso/nanakana tamin'ny fomba ôfisialy ilay fomba fanao.

Ny Eid al-Adha, fantatra ihany koa amin'ny hoe “Fetiben'ny Sorona,” dia mahatsiahy ihany koa ilay tantara ao amin'ny Korany miresaka ny fahavononan'ny mpaminany Ibrahim hanao sorona ny zananilahy ho mari-pankatoavana an'Andriamanitra, ho toy ny sedram-pinoana sy fanoloran-tena. Ho fahatsiarovana izany, efa fanaon'ireo miozolmana ny manao sorona ondry iray (na biby fiompy hafa), ho mariky ny fankatoavana, ny fitiavam-bavaka ary ny fankasitrahana. Hita anatin'ilay hetsika ihany koa ny fahalalahan-tanana sy ny firaisankina sôsialy. Amin'ny ankapobeny, zaraina ho toko telo ny hena: ny toko voalohany ho an'ny ankohonana, ny iray ho an'ny havana sy namana, ary iray ho an'ireo sahirana. Saingy noho ny fihenan'ny isan'ny andiana ondry, ny sondrombidim-piainana, ary ny tsy fahampian'ny ho enti-manana, dia marobe ireo Maraokana amin'izao fotoana izao no voatery miala amin'io fomba fanao ara-panoharana lalina io.

Lasa tena olana goavana ao Maraoka ny fiantraikan'ny fiakaran'ny hafanana manerana ny tany. Hatramin'ny 2020, niainan'i Maraoka ny haintany lavabe sy ny firosoan'ny tanihay any amin'ny faritra ambanivohitra. Niova ny vanimpotoana nahazatra, nihitatra hatrany amin'ny fararano ny fahavaratra ary tonga aloha loatra ny lohataona, ny orana zara raha misy. Niteraka fitomboan'ny tanihay io fikorontanana io, nampihena ny fitomboan'ireo ahitra mahavelona ilaina hamelomana ireo ondry sy ireo biby hafa.



Fandripahana ala sy fahapotehan'ny kijana fampiraofana biby fiompy

Araka ny tatitra 2023 nataon'ny Filankevitra ara-tontolo iainana, ara-toekarena sy sôsialy (CESE), ny fandripahana ala no nampihena be ireo faritra misy ahitra ilain'ny biby fiompy. Asongadin'ilay tatitra ny fahapotehan'ny 17.000 hektara isan-taona vokatry ny fiakaran'ny maripàna eran-tany sy ny fandripahana ala any amin'ny faritra ambanivohitra ao Maraoka.

Ity fahapotehan'ny rakotra hazo ity no mampihena ny fisian'ireo kijana firaofana sy mampitombo ny fahasimban'ny tany, mahatonga azy ho sarotra hiverenana anirian'ny zavamaniry sy ho tohana ho an'ny biby fiompy. Ny CESE dia mampitandrina fa mety vao mainka hiharatsy ireny fironana ireny raha tsy asiana fampifanarahana sy fitantanana tontolo iainana azo tsapain-tanana.

Tsy ampy ny rano ary maina ireo fitahirizana

Fototry ny olana ny zavamisy hoe taorian'ireo taona maro nahakely noho ny nahazatra ny rotsakorana dia efa mihodina amin'ny haavo farany ambany mampididoza ireo tohodrano lehibe ao amin'ny firenena. Foana noho ny haintany ireo toerana nisy ny rano, nahavoatohintohina ny loharanon-kanina tena ilain'ny biby sy ny fambolena.

Ny biby no mijaly mivantana amin'io tsy fahampiana io, satria manohintohina ny fahasalaman-dry zareo sy ny taham-pahafahany mampitombo taranaka ny tsy fahampian'ny rano sy ny fihenan'ny kalitaon'ireo kijana. Ny angondrakitra momba ny toetrandro hatramin'ny 2020 dia manamafy fa nitohy tsy tapaka tany amin'ireo faritra fambolena goavana ny fihenan'ny rotsakorana.

Dona ara-toekarena sy ara-piarahamonina

Misy fiantraikany lalina amin'ireo vondrom-piarahamonina tambanivohitra ao Maraoka ny fihenan'ny isan'ny biby fiompy. Marobe ireo ankohonana miankin-doha amin'ny ondry ho fidirambolany sy ny fomba amam-panao ara-kolontsainy, sangy ny sondrombidy sy ny fihenan'ny famatsiana dia nahatonga ny fahafahana manana biby fiompy ho lasa fanamby goavana ho an'ireo Maraokana.

Ny fanesorana vonjimaika ny haban'ireo hena nafarana no setriny navalin'ny fanjakana, ary ny fandrindrana ny fanafarana faobe ireo ondry mba hahamarin-toerana ny tsena. Kanefa, mbola misy hatrany ny fahasahiranana ho an'ireo mpiompy madinika.

Famerenana ny ala ho toy ny lalana hizorana

Tatitra iray tamin'ny 2021 avy amin'ny Tahiry Iraisampirenena ho any Fampandrosoana ny Fambolena (FIDA) no manantitrantitra fa “tena ilaina” ny famerenana ny ala ho famerenana indray ny rohivoary any amin'ireo tendrombohitra ao Maraoka. Ilay tatitra dia mampitandrina fa ireo haintany nitarazoka dia nitondra nankamina fahasimban'ny tany sy ny fivadihany ho tanihay, tena nampidina be ny kalitaon'ny tany sy ny fahafahana mahazo vokatra ara-pambolena any amin'ireo faritra ambanivohitra.

Amin'ny famelomana indray ny ala, lazain'ny FIDA fa azon'i Maraoka atao ny sady manatsara ny fahafahan'ny tany miatrika, no sady koa manohana ny fiompiana ao an-toerana, amin'ny fanomezana vahaolana maharitra amin'ireo olana ara-tontolo iainana sy ara-toekarena misy ankehitriny.

Tamin'ny 25 May, nampahafantarin'ny fanjakana maraokana ny drafitra iray hanombohana fandaharanasa fanohanana ara-bola mitentina 6,2 lavitrisa dirhams (680 tapitrisa dôlara eo ho eo) ho an'ireo taona roa ho avy, mba hanavaozana ny biby fiompy hatramin'ny faran'ny taona 2026.

Ilay nampivondrona fahiny ny fianakaviana ka nifampizaràna hena sy ireo fombafomba dia manasongadina ankehitriny ny hantsana tsy mitsaha-mitombo eo anelanelan'ny zavamisy ara-tontolo iainana sy ny fombandrazana ara-kolontsaina. Ao amina firenena iray izay tsy vitan'ny tany intsony ny manohana ny andiam-biby fiompiny, ny tsy fisian'ny fanaovana sorona tamin'ity taona ity dia tsy maneho fotsiny ny fiovan'ny laharam-pahamehana ara-toekarena, fa koa fahatsiarovantena iray lalina manoloana ny fahapotehana ara-tontolo iainana.

Mohamed Belkasem Amar dia mpanao gazety sy mpaka sary fanadihadiana, monina ao Melilla.

[END]
---
[1] Url: https://mg.globalvoices.org/2025/07/11/174903/

Published and (C) by Global Voices
Content appears here under this condition or license: https://globalvoices.org/about/global-voices-attribution-policy/.

via Magical.Fish Gopher News Feeds:
gopher://magical.fish/1/feeds/news/globalvoices/